Po raz pierwszy od uzyskania niepodległości premier Indii odwiedził Ukrainę. Narendra Modi przybył do Kijowa zaledwie kilka tygodni po spotkaniu z putinem w Moskwie. Przed wizytą powiedział, że planuje „podzielić się perspektywami pokojowego rozwiązania trwającego konfliktu w Ukrainie”.
Jednak według wielu obserwatorów Indie nie mają własnego planu pokojowego i jest mało prawdopodobne, aby głównym celem wizyty indyjskiego premiera było zaoferowanie mediacji w negocjacjach z putinem. Przyjrzyjmy się bliżej powodom wizyty Modiego, którą Kancelaria Prezydenta już nazwała „historyczną”.
Szczegóły wizyty
W Kijowie Zelenskyy spotkał się z Modim w Narodowym Muzeum Historii Ukrainy w czasie II wojny światowej, gdzie utworzono tymczasowy kompleks pamięci dzieci, które zginęły w wyniku rosyjskiej agresji.
„Razem z premierem Indii Narendrą Modim uczciliśmy pamięć dzieci, których życie odebrała rosyjska agresja. Dzieci w każdym kraju zasługują na bezpieczeństwo. Musimy to umożliwić” - podkreślił prezydent.
Today in Kyiv, Prime Minister @NarendraModi and I honored the memory of the children whose lives were taken by Russian aggression.
Children in every country deserve to live in safety. We must make this possible. pic.twitter.com/gKdjqcL5iz
— Volodymyr Zelenskyy / Володимир Зеленський (@ZelenskyyUa) August 23, 2024
Ceremonia była dość wymowna, biorąc pod uwagę, że w lipcu, w dniu rosyjskiego ataku na szpital dziecięcy Ochmatdyt w Kijowie, premier Indii spotkał się serdecznie z dyktatorem putinem w jego rezydencji w Nowo-Ogariowie.
Gratitude to President Putin for hosting me at Novo-Ogaryovo this evening. Looking forward to our talks tomorrow as well, which will surely go a long way in further cementing the bonds of friendship between India and Russia. pic.twitter.com/eDdgDr0USZ
— Narendra Modi (@narendramodi) July 8, 2024
Zelensky ostro zareagował w mediach społecznościowych: „To ogromne rozczarowanie i druzgocący cios dla wysiłków na rzecz pokoju, gdy przywódca największej demokracji na świecie przytula najkrwawszego zbrodniarza na świecie w Moskwie w takim dniu”.
In Ukraine today, 37 people were killed, three of whom were children, and 170 were injured, including 13 children, as a result of Russia’s brutal missile strike.
A Russian missile struck the largest children's hospital in Ukraine, targeting young cancer patients. Many were… pic.twitter.com/V1k7PEz2rJ
— Volodymyr Zelenskyy / Володимир Зеленський (@ZelenskyyUa) July 8, 2024
Podczas wizyty w Kijowie 23 sierpnia premier Indii powiedział, że śmierć dzieci była bolesna i przerażająca, ale powstrzymał się od obwiniania rosji. Powściągliwe stanowisko Modiego wydaje się całkiem naturalne, biorąc pod uwagę jego oświadczenia o potrzebie rozmów między Ukrainą a rosją podczas briefingu.
„Musimy dążyć do dialogu bez marnowania czasu. Zapewniam, że Indie są gotowe wnieść proaktywny wkład w wysiłki pokojowe. Osobiście jestem gotów odegrać każdą rolę jako przyjaciel, aby pomóc w osiągnięciu pokoju” - powiedział Suspilne.
Jednocześnie Zelenskyy wyraził w mediach społecznościowych nadzieję, że Indie dołączą do wspólnego komunikatu z pierwszego Globalnego Szczytu Pokoju, który odbył się w czerwcu w Szwajcarii.
„Dziś jednym z tematów naszego spotkania z premierem Narendrą Modim jest Szczyt Pokoju - jak możemy iść w tym kierunku” - napisał prezydent.
Należy zauważyć, że Indie nie podpisały wspólnego komunikatu w sprawie wyników Globalnego Szczytu Pokoju, ponieważ uważają, że pokój wymaga dialogu i „praktycznej interakcji między obiema stronami konfliktu”. Takie wyjaśnienie podało wówczas indyjskie Ministerstwo Spraw Zagranicznych.
Balansowanie między blokami
Indie powstrzymały się od bezpośredniej krytyki rosji z powodu jej wojny z Ukrainą. Jest mało prawdopodobne, by Modi odszedł od tego stanowiska podczas swojej wizyty w Kijowie. Jak podsumowuje BBC, USA i inne kraje zachodnie już zaakceptowały stanowisko Delhi, biorąc pod uwagę historyczne stosunki Indii z Moskwą i ich zależność od rosyjskiego sprzętu wojskowego.
Indie są największym importerem broni na świecie. W ostatnich latach kraj ten zdywersyfikował swój portfel zamówień wojskowych, ale nadal kupuje ponad 50% swojego sprzętu obronnego z rosji.
Indie zwiększyły również import rosyjskiej ropy naftowej, korzystając z niższych cen oferowanych przez Moskwę. W ubiegłym roku rosja była największym dostawcą ropy do Indii.
Gazeta zauważa, że USA i ich sojusznicy często wzywali Delhi do zajęcia wyraźniejszego stanowiska w sprawie wojny, ale powstrzymywali się od stosowania surowych sankcji lub nacisków.
Zachód postrzega również Indie jako przeciwwagę dla Chin i nie chce zakłócać tej dynamiki. Indie, które są obecnie piątą co do wielkości gospodarką na świecie, są również rynkiem dla ekspansji biznesowej.
Podróż premiera Indii do Polski i Ukrainy w rzeczywistości jeszcze bardziej wzmocni strategiczną autonomię Delhi, powiedział BBC Michael Kugelman, dyrektor Instytutu Azji Południowej w Wilson Center for International Affairs w Waszyngtonie.
„Indie nie są zainteresowane uspokajaniem zachodnich mocarstw lub kogokolwiek innego. Ta podróż ma na celu promowanie interesów Indii poprzez potwierdzenie ich przyjaźni z Kijowem i wyrażenie zaniepokojenia trwającą wojną”, powiedział analityk, ale zauważył, że czas wizyty sugeruje, że indyjscy dyplomaci wzięli pod uwagę ostrą reakcję USA na wizytę Modiego w Moskwie.
Europejskie kontakty
Europejska podróż premiera Indii Narendry Modiego była szeroko dyskutowana w Polsce, którą odwiedził dzień wcześniej.
Polski portal RMF24 zacytował byłego ministra spraw zagranicznych Indii Kanwala Sibalę, który powiedział, że wizyty premiera Indii Narendry Modiego w Polsce i Ukrainie były „spóźnione”.
Dyplomata wyjaśnił, że częścią strategii premiera Modiego jest rozszerzenie globalnego zasięgu Indii i w tym sensie wizyty te odbyły się zbyt późno.
„Indie muszą nawiązać kontakty z krajami Europy Środkowo-Wschodniej, aby rozszerzyć swoje wpływy polityczne w UE, z którą chcą zacieśnić więzi. Jednak pytanie brzmi, czy jest to właściwe w czasie, gdy zarówno Ukraina, jak i Polska są zaangażowane w konflikt, w konfrontację militarną z rosją, jako państwa frontowe przy wsparciu USA i NATO” - powiedział Sibal, demonstrując prorosyjskie nastroje.
Były indyjski dyplomata podkreśla, że Indie „muszą zachować niezależność polityki zagranicznej i strategiczną autonomię wobec wszystkich naszych głównych partnerów na Wschodzie i Zachodzie”.
Komentator zauważył, że wojna w Ukrainie nie zniechęciła Indii do nawiązania bliższych więzi z USA, ani do wysiłków na rzecz rozszerzenia więzi z UE, z krajami takimi jak Francja i Niemcy. „Nie powinniśmy więc rezygnować z nawiązywania kontaktów z Ukrainą i Polską” - powiedział.
Były minister spraw zagranicznych Indii podkreślił: „Modi będzie pierwszym premierem Indii, który odwiedzi Ukrainę. Można dyskutować, czy istnieją odpowiednie warunki dla indyjskiego premiera do odwiedzenia Ukrainy na poziomie ściśle dwustronnym. Ale na poziomie geopolitycznym należy podkreślić, że ta wizyta była nieunikniona”.