Nie widzę w tym ekonomicznego sensu. Po pierwsze, nie ma na to pieniędzy – to czysty populizm. Po drugie, trzeba spojrzeć na skalę problemu z perspektywy społeczno-ekonomicznej.
Według ukraińskich socjologów, w listopadzie 2024 roku za granicą przebywało 5,2 miliona Ukraińców. Z tej liczby 3,7 miliona wyjechało do krajów UE przez zachodnią granicę. W krajach agresorach (rosja i Białoruś) przebywa około 1,3 miliona ukraińskich obywateli. Wszyscy zapominają o tych, którzy trafili do rosji i Białorusi. Jak ich sprowadzić? Jak z nimi rozmawiać? Jaki będzie ich wpływ na gospodarkę? To przecież też obywatele Ukrainy.
Obecnie można wyróżnić cztery główne grupy migrantów. Mniej niż połowa z nich planuje powrót.
Około 28% migrantów utrzymuje ścisłe więzi z Ukrainą i większość z nich wróci. Kolejna grupa, około 25%, to migranci zarobkowi – część z nich wyjechała jeszcze przed wojną. Mają oni ekonomiczne powody, by zostać za granicą i rozwijać tam swoją karierę. Następnie mamy klasycznych uchodźców – 22% to kobiety i dzieci. Oni adaptują się i integrują w nowym środowisku, więc są bardziej skłonni pozostać na obczyźnie. Ostatnia grupa, 26%, to ludzie z terenów objętych działaniami wojennymi – oni najczęściej chcą wrócić do kraju.
Taka jest socjologia. Mniej niż połowa planuje wrócić. Ludzie wrócą tylko wtedy, gdy będą mieli bezpieczeństwo, pracę i dostępne mieszkania. A jak wygląda sytuacja w tych kwestiach? Bezpieczeństwo i rynek pracy – bez komentarza. Kupno mieszkania? W obecnych warunkach praktycznie nierealne.
Czy program rozdawania po milion hrywien rozwiąże problem mieszkaniowy? Trudno powiedzieć. Gdyby te pieniądze zostały przeznaczone bezpośrednio na zakup mieszkań dla potrzebujących, to byłaby inna sprawa. Ale tak?
Milion hrywien nie rozwiąże problemu i nie stanie się zachętą. Jedynym skutecznym sposobem na powrót uchodźców jest fundamentalna zmiana warunków życia w Ukrainie. Musi istnieć zaufanie do państwa, a społeczeństwo musi być lepiej zorganizowane. Jeśli rząd poprzez realne reformy i zmiany w zarządzaniu udowodni, że można mu ufać, to ludzie zaczną wracać.
To moja opinia.
Vadym Syrota
