Firmy muszą złagodzić ograniczenia walutowe w Ukrainie, aby wypłacać dywidendy nierezydentom i płacić za usługi. Takie wnioski płyną z ankiety przeprowadzonej przez EBA wśród firm członkowskich, która została przeprowadzona w celu zidentyfikowania priorytetowych potrzeb społeczności biznesowej w zakresie łagodzenia tymczasowych ograniczeń walutowych nałożonych przez Narodowy Bank Ukrainy i rząd w związku z wprowadzeniem stanu wojennego na terenie całej Ukrainy w dniu 24 lutego 2022 roku.
Prezentacja odbyła się 15 marca na posiedzeniu Komitetu Regulacji Walutowych i Usług Finansowych z udziałem Yuriia Heletiia, zastępcy gubernatora Narodowego Banku Ukrainy.
Najpilniejsze potrzeby biznesu w kontekście potencjalnego złagodzenia ograniczeń zostały zidentyfikowane przez biznes jako płatności za usługi, wypłata dywidend nierezydentom oraz zwiększenie limitów transakcji przy użyciu korporacyjnych kart płatniczych w hrywnach poza Ukrainą.
Płatności za usługi
Największe zapotrzebowanie ze strony firm na złagodzenie ograniczeń dotyczy płatności za usługi, które są obecnie zabronione (tzw. import «niekrytyczny», taki jak usługi marketingowe, reklama, doradztwo biznesowe, edukacja itp.)
Dla 88% uczestników badania potrzeba ta jest istotna, w tym 64% uważa ją za niezwykle istotną. Dla większości z nich potrzeba ta może zostać zaspokojona, jeśli limit zostanie ustalony na poziomie 100-500 tys. hrywien miesięcznie (37%) i 500 tys. hrywien - 1 mln hrywien miesięcznie (31%).
W związku z tym społeczność biznesowa proponuje rozszerzenie możliwości płacenia za inne usługi za granicą lub całkowite zniesienie listy krytycznego importu usług (podobnie jak w przypadku towarów).
Wypłata dywidendy nierezydentom
71% ankietowanych firm EBA twierdzi, że potrzeba wypłaty dywidendy nierezydentom jest pilna. W szczególności pozycja ta jest niezwykle ważna dla 43%.
Jednocześnie 47% firm, dla których ta kwestia jest istotna, twierdzi, że ich potrzeba wypłaty dywidendy może zostać zaspokojona, jeśli kwartalny limit takich transakcji zostanie ustalony na 500 tys. euro. Jednocześnie dla 29% spółek satysfakcjonujący byłby limit przekraczający 2 mln EUR.
Niektóre spółki EBA uważają, że należy zezwolić na stopniową wypłatę dywidend - na przykład w 2024 r. - dywidendy za 2022 r., w 2025 r. - za 2023 r., w 2026 r. - za lata przedwojenne itp. Takie wypłaty mogłyby być ograniczone np. do 50% rocznego zysku netto. Ale rozpoczęcie wypłat dywidend, nawet jeśli tylko za czas wojny, byłoby dobrym sygnałem dla inwestorów zagranicznych.
Ważne jest rozważenie możliwości transferów transgranicznych dla grup spółek, których nierezydenci są emitentami euroobligacji.
Zwiększenie limitów transakcji przy użyciu korporacyjnych kart płatniczych w hrywnach poza Ukrainą
68% firm musi zwiększyć limity transakcji przy użyciu korporacyjnych kart płatniczych w hrywnach poza Ukrainą. Jednocześnie 44% z nich uważa tę kwestię za istotną, ale nie krytyczną. Dla większości firm (65%) wystarczający byłby limit w wysokości 100-500 tys. hrywien miesięcznie, a dla 17% - do 100 tys. hrywien miesięcznie.
Jednocześnie niektóre firmy zauważają, że wskazane byłoby zwiększenie dozwolonej kwoty przelewów p2p w walucie obcej dla osób fizycznych (z kart walutowych w bankach ukraińskich na karty w bankach zagranicznych). Według ekspertów EBA, zwiększenie limitu nie wywrze presji na rynek walutowy (biorąc pod uwagę istniejące ograniczenia w zakupie waluty obcej). Jednocześnie zwiększenie limitu przelewów zachęci osoby fizyczne do zmniejszenia wolumenu transakcji gotówkowych z walutą obcą, co poprawi sytuację w zakresie przejrzystości przepływów pieniężnych.
Spłata pożyczek dla nierezydentów
Dla połowy firm, które wzięły udział w badaniu, kwestia spłaty kredytów jest istotna. Spośród nich 26% szacuje tę potrzebę na ponad 2 mln EUR kwartalnie. Tyle samo firm szacuje konieczność spłaty pożyczek dla nierezydentów w kwocie poniżej 100 tys. euro, a 24% - w kwocie 100-500 tys. euro kwartalnie.
Jednocześnie firmy zauważają potrzebę zapewnienia możliwości spłaty odsetek od pożyczek od nierezydentów otrzymanych przed 24.02.2022. Obejmuje to odsetki bieżące i odsetki, które zostały już zgromadzone w ciągu dwóch lat.
Płatność opłat licencyjnych
Dla 50% ankietowanych firm EBA konieczność uiszczania opłat licencyjnych jest istotna, w szczególności dla 29% - bardzo istotna. Połowa z tych, którzy muszą płacić tantiemy, potrzebuje limitu 100-500 tys. UAH miesięcznie, 30% - do 100 tys. UAH miesięcznie, a 20% - ponad 2 mln UAH miesięcznie.
Płatności za zakwaterowanie i/lub płatności wynikające z umów najmu mieszkań za granicą przez obywateli Ukrainy, którzy są rezydentami podatkowymi Ukrainy
Istotne, ale nie krytyczne dla 29% badanych spółek, bardzo istotne dla 10%. Dla większości firm, które zadeklarowały taką potrzebę (53%), limit do 100 000 UAH miesięcznie byłby wystarczający, podczas gdy 47% oszacowało potrzebę na 100 000-500 000 UAH miesięcznie.
Płatność za importowane towary dostarczone przed 23 lutego 2021 r.
Niezwykle istotne dla 13% respondentów, istotne, ale nie krytyczne dla 21% badanych firm. Mówimy o jednorazowych płatnościach w wysokości do 100 tys. euro (38%), 100-500 tys. euro (25%) i ponad 2 mln euro (16%) wśród tych, dla których ta potrzeba jest istotna.
Kwestia ta dotyczy dokonywania płatności nie tylko za towary, ale również za usługi świadczone przed 23.02.2022 r.
Przelew środków na rachunek podmiotu prawnego niebędącego rezydentem, reprezentowanego przez przedstawicielstwo w Ukrainie
Nie dotyczy większości firm, a mianowicie 75%. Jest to niezwykle istotne dla 11% badanych firm, istotne, ale nie krytyczne dla kolejnych 13% respondentów. Jednocześnie limit do 100 000 EUR kwartalnie byłby satysfakcjonujący dla połowy z tych firm.
Płacenie kar za naruszenie umów eksportowych
Dla 78% ankietowanych przez EBA firm płacenie kar za naruszenie kontraktów eksportowych nie jest istotne. Jest to istotne, ale nie krytyczne, dla 17% firm, a bardzo istotne dla 3%. Dla większości limit do 100 000 UAH miesięcznie byłby wystarczający.
«Poluzowanie na lata 2022-2023 jest pozytywnym krokiem dla przyszłych inwestycji w Ukrainie, które rząd aktywnie stara się przyciągnąć w celu odbudowy kraju. Jednak obecnie niezwykle ważne jest, aby realny sektor biznesowy był w stanie wywiązać się ze swoich obecnych zobowiązań wobec nierezydentów z tytułu pożyczek otrzymanych przed wprowadzeniem stanu wojennego spowodowanego inwazją na pełną skalę. Czynnik ten niewątpliwie wpływa na stabilność i działalność firm w okresie stanu wojennego, a także na ich międzynarodowe ratingi kredytowe. Będzie to miało skumulowany wpływ na koszt kapitału przy przyciąganiu nowych inwestycji w celu ożywienia gospodarczego Ukrainy. Złagodzenie ograniczeń walutowych rzeczywiście pobudziło wzrost napływu nowych kredytów do Ukrainy. W końcu wypełnienie zobowiązań kredytowych przez kredytobiorców będących rezydentami wobec inwestorów zagranicznych pomaga zwiększyć atrakcyjność inwestycyjną Ukrainy i pozwala przyciągnąć więcej środków na realizację projektów naprawczych», - komentuje Svitlana Mykhailovska, zastępca dyrektora Europejskiego Stowarzyszenia Biznesu.
Oprócz pytań zawartych w kwestionariuszu ankiety, firmy podkreślają potrzebę podjęcia następujących działań w kierunku liberalizacji waluty:
- Wydłużenie okresu zwrotu zysków z eksportu, który ostatnio został jeszcze bardziej ograniczony, w szczególności w przypadku upraw zbożowych. Konieczne jest również zwolnienie z kar za opóźniony zwrot dochodów walutowych za okres do 2023 r. z powodu blokady granic Ukrainy.
- Zniesienie zakazu spłaty odsetek od kredytów towarowych w ramach kontraktów importowych.
- Zezwolenie na wypłacanie wynagrodzenia zagranicznym lub outsourcowanym pracownikom.
- Rozszerzenie możliwości finansowania działalności ukraińskich przedstawicielstw biznesowych za granicą w granicach 100 000-500 000 UAH miesięcznie.
- Zniesienie ograniczeń dotyczących zakupu waluty obcej, jeśli na rachunku walutowym znajdują się środki własne (dochody z eksportu) lub zwiększenie limitu salda własnych środków walutowych na rachunkach podmiotu prawnego z równowartości 400 000 UAH do co najmniej 1 mln UAH, aby zapewnić możliwość zakupu waluty obcej na import.
- Zezwolenie ukraińskim spółkom na zakup udziałów w innych ukraińskich spółkach od właścicieli niebędących rezydentami.
- Zezwolenie na inwestycje za granicą w ramach limitów. Dywersyfikacja ukraińskiego biznesu i rejestracja przedstawicielstw w celu rozwoju rynku wymaga wniesienia kapitału zakładowego. Nawet dla minimalnych potrzeb jest to 200-300 tysięcy euro rocznie.
«EBA prowadzi aktywny dialog z Narodowym Bankiem w sprawie liberalizacji walutowej, a wraz z firmami sformułowaliśmy pierwszy pakiet propozycji złagodzenia tymczasowych ograniczeń walutowych w marcu 2022 roku. W 2022 i 2023 r. regulator przyjął znaczną liczbę propozycji biznesowych w całości lub w części. Jednocześnie kwestia umożliwienia transgranicznych transferów walutowych w celu spłaty zobowiązań z tytułu euroobligacji, w szczególności na rzecz spółek-gwarantów, których spółki dominujące znajdują się w obcej jurysdykcji, pozostaje niezwykle istotna dla biznesu», - powiedziała Viktoriia Burdeina, koordynator Komitetu ds.
«Zgodnie z wynikami ankiety możemy zaobserwować dość wysoką korelację między bieżącymi potrzebami biznesu a planami NBU określonymi w Strategii Liberalizacji Walutowej. Po pierwsze, najpilniejszą potrzebą biznesu jest znaczne rozszerzenie lub, w najlepszym przypadku, całkowite zniesienie listy "krytycznych" importów, co odpowiada pierwszemu etapowi Strategii. Po drugie, plany NBU, aby początkowo zezwolić na wypłatę "nowych" dywidend, są również ogólnie zrozumiałe dla społeczności biznesowej. Mamy nadzieję, że w niedalekiej przyszłości NBU będzie w stanie stwierdzić, że istnieją odpowiednie warunki makroekonomiczne do realizacji najbliższych planów liberalizacji walutowej», - powiedział Vadym Romaniuk, szef działu bankowości i finansów w PwC Legal w Ukrainie.
Badanie zostało przeprowadzone w okresie styczeń-luty 2024 r. wśród firm członkowskich EBA. W badaniu wzięły udział łącznie 72 firmy.
