Rakiety JASSM: co wiadomo o unikalnej broni, którą może otrzymać Ukraina
Stany Zjednoczone rozważają możliwość przekazania Ukrainie rakiet JASSM. Pocisk JASSM (Joint Air-to-Surface Standoff Missile) to precyzyjna rakieta manewrująca klasy „powietrze–ziemia”, opracowana przez amerykańską firmę Lockheed Martin. Stanowi jeden z kluczowych elementów współczesnego arsenału Sił Powietrznych USA i ich sojuszników, umożliwiając atakowanie silnie chronionych celów z dużej odległości – poza zasięgiem obrony przeciwnika. JASSM odgrywa istotną rolę w koncepcji tzw. „uderzenia z dystansu”, które minimalizuje ryzyko dla pilotów i samolotów bojowych.
Czym jest pocisk JASSM?
JASSM to poddźwiękowy, niskowykrywalny (stealth) pocisk przeznaczony do niszczenia istotnych celów – zarówno stacjonarnych, jak i ruchomych. Prace nad nim rozpoczęto pod koniec lat 90., z myślą o stworzeniu uniwersalnego, precyzyjnego uzbrojenia możliwego do zastosowania z różnych platform powietrznych. Głównym atutem JASSM jest jego bardzo niska sygnatura radarowa (technologia stealth), dzięki czemu jest trudny do wykrycia i zestrzelenia przez nowoczesne systemy obrony powietrznej.
Pocisk jest odpalany z samolotu i po wystrzeleniu autonomicznie naprowadza się na cel, korzystając z zaawansowanych systemów nawigacyjnych. Może przemieszczać się na bardzo niskim pułapie, omijając ukształtowanie terenu, co dodatkowo utrudnia jego wykrycie.
Charakterystyka rakiety JASSM
Typ: rakieta manewrująca klasy „powietrze–ziemia”.
Producent: Lockheed Martin (USA).
Długość: około 4,27 m.
Masa: około 1020 kg.
Głowica bojowa: około 450 kg, odłamkowo-burząca, zdolna do penetracji betonowych umocnień.
Zasięg:
AGM-158A JASSM: ponad 370 km.
AGM-158B JASSM-ER (Extended Range): ponad 925 km (niektóre źródła podają zasięg ponad 1000 km).
Prędkość: poddźwiękowa (około 0,8–0,9 Macha).
System naprowadzania (kombinowany):
Inercyjny system nawigacyjny (INS) z GPS – wykorzystywany podczas fazy początkowej i przelotowej.
Głowica naprowadzania na podczerwień (IR seeker) – służy do precyzyjnego trafienia w cel w fazie końcowej, umożliwia identyfikację celu i wybór najskuteczniejszego punktu uderzenia.
Technologia stealth: specjalnie zaprojektowany kształt kadłuba i materiały pochłaniające fale radiowe znacznie ograniczają wykrywalność przez systemy radarowe przeciwnika.
Samoloty-nosiciele:
F-15E Strike Eagle
F-16 Fighting Falcon
B-1B Lancer
B-2 Spirit
B-52H Stratofortress
F/A-18 Hornet (dla wariantu JASSM-ER)
F-35 Lightning II (integracja w toku lub zakończona)
Rakiety JASSM stanowią kluczowy element współczesnej strategii operacji powietrznych. Umożliwiają przeprowadzanie precyzyjnych uderzeń na strategiczne cele przeciwnika przy minimalnym ryzyku dla własnych sił. Ich zdolność do przenikania przez warstwową obronę powietrzną sprawia, że są one jednymi z najskuteczniejszych i najgroźniejszych systemów uzbrojenia na świecie.
Jaki jest zasięg rakiety JASSM
Rakieta JASSM (Joint Air-to-Surface Standoff Missile) występuje w kilku wersjach, różniących się zasięgiem:
AGM-158A JASSM (wersja podstawowa): zasięg ponad 370 km (w niektórych źródłach – 360 km).
AGM-158B JASSM-ER (Extended Range – zwiększony zasięg): zasięg ponad 925 km; niektóre źródła podają nawet 980–1000 km i więcej.
AGM-158C JASSM-XR (Extreme Range – ekstremalny zasięg): ta wersja znajduje się w fazie rozwoju i ma deklarowany zasięg do 1900 km.
Kto posiada rakiety JASSM na uzbrojeniu
Głównym użytkownikiem pocisków JASSM są Stany Zjednoczone Ameryki. Oprócz USA rakiety te zostały wyeksportowane do następujących krajów: Polska, Australia, Finlandia, Kanada, Holandia. Ponadto, inne państwa wyraziły zainteresowanie zakupem JASSM, jednak polityka eksportowa USA w tej kwestii jest bardzo restrykcyjna. Wśród potencjalnych nabywców znajdują się:
Niemcy – według niemieckich mediów, Berlin planuje zamówić JASSM-ER jako potencjalny długoterminowy następca rakiet Taurus.
Japonia – USA zatwierdziły możliwość sprzedaży JASSM-ER w celu wzmocnienia japońskich zdolności do przeprowadzania uderzeń dalekiego zasięgu; Japonia planuje ich integrację z myśliwcami F-15J i F-35A/B.
Izrael – Ministerstwo Obrony Izraela prowadzi zaawansowane negocjacje ze Stanami Zjednoczonymi w sprawie zakupu tych rakiet.
Warto zaznaczyć, że sprzedaż zaawansowanych systemów uzbrojenia, takich jak JASSM, odbywa się w ramach procedury międzyrządowej (Foreign Military Sales – FMS) i wymaga zgody rządu USA oraz Kongresu.
Czy Ukraina otrzyma pociski JASSM
Chociaż Ukraina oficjalnie nie zakupiła pocisków JASSM, pojawiło się wiele doniesień i spekulacji na temat ich potencjalnego przekazania w ramach amerykańskiej pomocy wojskowej. Temat ten był szeroko dyskutowany, zwłaszcza w kontekście integracji rakiet z samolotami produkcji radzieckiej lub z przyszłymi F-16, które ma otrzymać Ukraina. Magazyn Military Watch Magazine zwrócił uwagę, że Donald Trump rozważa przekazanie Ukrainie tych precyzyjnych rakiet.
Przy wsparciu USA w dostosowaniu samolotów, JASSM mogłyby zostać wykorzystane do uderzeń na cele takie jak lotnisko w Millerowie czy wyrzutnie rakiet Iskander. Tego typu działania mogłyby wywrzeć znaczący efekt psychologiczny na rosyjską stronę, w tym również na ludność i struktury wojskowe znajdujące się w obwodzie moskiewskim. Kwestia ta rozpatrywana jest w kontekście zmiany podejścia Donalda Trumpa do wojny w Ukrainie, w ramach którego zapowiedział on dostarczenie dużych partii nowoczesnego uzbrojenia – w tym systemów obrony powietrznej Patriot – jeśli władimir putin nie zgodzi się na zawieszenie broni w ciągu 50 dni.
