Po rozmowach w Białym Domu 18 sierpnia Stany Zjednoczone i kraje europejskie rozpoczęły pilne konsultacje dotyczące wiarygodnych gwarancji bezpieczeństwa dla Ukrainy. Mają one stanowić podstawę oczekiwanych negocjacji między prezydentem Wołodymyrem Zełenskim a rosyjskim dyktatorem władimirem putinem. Jednym z kluczowych elementów tych gwarancji jest wzmocnienie ukraińskiej armii poprzez dostawy amerykańskiej broni.
Portal UA.News informuje, jakich rodzajów i w jakich ilościach uzbrojenia może oczekiwać Ukraina, na ile dostawy będą mogły przebiegać bez zakłóceń oraz czy europejscy partnerzy są gotowi sfinansować te transfery.
Umowa o dostawy broni – część gwarancji bezpieczeństwa dla Ukrainy
Jednym z głównych rezultatów rozmów w Białym Domu 18 sierpnia było powołanie grupy roboczej, która pod kierownictwem sekretarza stanu USA Marco Rubio będzie opracowywać projekt gwarancji bezpieczeństwa dla Ukrainy. Mają one obejmować cztery elementy: obecność wojskową, obronę przeciwlotniczą, uzbrojenie oraz monitoring przestrzegania zawieszenia broni.
Choć Donald Trump oświadczył, że Stany Zjednoczone nie wyślą swojego kontyngentu do Ukrainy, Waszyngton może udzielić pośredniego wsparcia wojskowego europejskim siłom pokojowym. Mało prawdopodobne jest także, by USA chciały dostarczać broń bezpłatnie. Niemniej w Kijowie i europejskich stolicach pozytywnie przyjęto sam fakt wznowienia negocjacji o wsparciu wojskowym dla Ukrainy – zarówno w formie współpracy wywiadowczej, jak i dużych kontraktów zbrojeniowych.
O perspektywach szeroko zakrojonych dostaw broni poinformował Financial Times, powołując się na dokument przygotowany przed spotkaniem Wołodymyra Zełenskiego z Donaldem Trumpem. Według ustaleń Kijów jest gotów kupić amerykańskie uzbrojenie o wartości 100 mld dolarów, a finansowanie zapewnią partnerzy europejscy.
Osobno planowana jest umowa o wartości 50 mld dolarów dotycząca wspólnej produkcji dronów z udziałem ukraińskich firm. Zgodnie z ustaleniami, po otwarciu eksportu Stany Zjednoczone będą mogły również kupować ukraińskie bezzałogowce. Część kontraktu ma zostać zrealizowana w formie inwestycji.
Dokument nie zawiera pełnej listy uzbrojenia, ale wskazuje, że Kijów chce pozyskać co najmniej 10 systemów obrony powietrznej Patriot, rakiety oraz inne uzbrojenie do ochrony miast i kluczowej infrastruktury.
Prezydent USA wcześniej sprzeciwiał się dalszym dostawom broni dla Ukrainy. Jednak 14 sierpnia, podczas wizyty sekretarza generalnego NATO Marka Rutte w Waszyngtonie, nastąpił kolejny „zwrot Trumpa”. Amerykański przywódca oświadczył, że USA nie będą wysyłać broni bezpośrednio, lecz europejscy sojusznicy będą mogli ją kupować dla Ukrainy. Zgodził się również na dostawę systemów Patriot, choć nie sprecyzował liczby baterii ani pocisków przechwytujących.
Wcześniej w Białym Domu sygnalizowano, że Siły Zbrojne Ukrainy mogą otrzymać także broń dalekiego zasięgu, w tym rakiety ATACMS. Jednak 15 lipca Trump zdementował informacje o takich planach oraz doniesienia, jakoby miał namawiać prezydenta Wołodymyra Zełenskiego do ataku na Moskwę.
Ukraina kupi broń w USA za pieniądze Unii Europejskiej
Stany Zjednoczone pozostają kluczowym dostawcą pomocy wojskowej dla Ukrainy, jednak główny ciężar finansowania spadnie na Unię Europejską, ponieważ administracja Donalda Trumpa uważa wojnę za „problem europejski”.
Komentując pakiet propozycji dotyczących zakupu uzbrojenia, prezydent Wołodymyr Zełenski poinformował, że chodzi o około 90 mld dolarów. Podkreślił, że plan obejmuje nie tylko zakup amerykańskich samolotów, systemów obrony powietrznej i innego sprzętu, lecz także wsparcie dla krajowej produkcji dronów.
Zełenski przyznał, że Ukraina nie jest w stanie samodzielnie sfinansować i utrzymać silnej armii, dlatego liczy na pomoc zewnętrznych partnerów – przede wszystkim Europy. „Nie będziemy mieli takich pieniędzy. Po prostu fizycznie nie będzie ich w naszym budżecie. Dlatego potrzebujemy dodatkowych funduszy. Zamierzam je wszystkie znaleźć” – powiedział.
Kijów ma powody, by liczyć na miliardy z Brukseli. Europejscy partnerzy już przejęli wiodącą rolę w finansowaniu produkcji broni dla Ukrainy. Według danych Instytutu Gospodarki Światowej w Kilonii (Ukraine Support Tracker), od lutego 2022 r. do czerwca 2025 r. Europa przeznaczyła na pomoc wojskową ponad 35 mld euro poprzez zakupy obronne. To o 4,4 mld euro więcej niż Stany Zjednoczone. Tymczasem USA w maju – po raz pierwszy od początku kadencji Donalda Trumpa – zgodziły się na eksport broni dla Ukrainy, jednak wyłącznie na zasadach sprzedaży.
Kraje europejskie kontynuują pomoc dla Ukrainy. Niemcy ogłosiły pakiet wsparcia wojskowego o wartości 5 mld euro – to największa dwustronna pomoc dla Kijowa w ostatnich miesiącach. Norwegia przeznaczyła 1,5 mld euro, Belgia – 1,2 mld euro, a Holandia, Wielka Brytania i Dania po 500–600 mln euro.
Podstawą wsparcia finansowego pozostaje mechanizm kredytowy ERA (Extraordinary Revenue Acceleration). Program, uruchomiony przez państwa G7 oraz Komisję Europejską, zapewnia Ukrainie łącznie 45 mld euro w formie pożyczek finansowanych z dochodów zamrożonych rosyjskich aktywów. Przykładowo, w maju i czerwcu UE przekazała 2 mld euro, Kanada – 1,5 mld euro, a Japonia ok. 2,8 mld euro.
Mechanizm ERA jest kluczowym narzędziem stabilizacji ukraińskich finansów. Ponieważ jednak pomoc w jego ramach wypłacana jest stopniowo, pojawia się pytanie, czy darczyńcy będą w stanie utrzymać taki poziom wsparcia w dłuższej perspektywie.
Czy USA mogą zagwarantować ciągłość dostaw broni?
Tegoroczne kontrakty na dostawy uzbrojenia dla Sił Zbrojnych Ukrainy w większości zostały zawarte z przedsiębiorstwami europejskimi i ukraińskimi. Oznacza to, że sprzęt pochodził nie z magazynów, lecz bezpośrednio z produkcji przemysłu obronnego.
– Europa kupuje obecnie więcej broni w ramach nowych kontraktów niż Stany Zjednoczone, co oznacza wyraźne przejście od korzystania z istniejących arsenałów do produkcji przemysłowej. Dlatego, aby zapewnić terminowe i skuteczne dostawy obiecanej pomocy, konieczny jest silny i stabilny europejski przemysł obronny – wyjaśnia Taro Nishikawa, kierownik projektu Ukraine Support Tracker.
Tymczasem USA nie są jeszcze gotowe, by zapewnić produkcję broni w niezbędnej skali. Według szacunków The Economist, przy obecnym tempie zakupów potrzeba aż siedmiu lat, aby odbudować amerykańskie zapasy amunicji do poziomu sprzed rozpoczęcia pomocy wojskowej dla Ukrainy.
Co więcej, podczas wojskowych ćwiczeń symulacyjnych przeprowadzonych w 2023 r. w jednym z waszyngtońskich think tanków – zakładających konflikt z Chinami o Tajwan – amerykańskie zapasy rakiet dalekiego zasięgu zostały wyczerpane już w ciągu trzech tygodni.
Dlatego wzmocnienie ukraińskiej armii w ramach gwarancji bezpieczeństwa wymaga nie tylko konsekwentnych decyzji politycznych w Białym Domu, lecz także przestawienia na wojenne tory przemysłów obronnych zarówno w Europie, jak i w Stanach Zjednoczonych.
Czytaj również:
Pokojowy szczyt w USA: krok ku pokojowi czy nowa eskalacja?
Gra Trumpa: co się dzieje z dostawami amerykańskiej broni dla Ukrainy
