Postać Elwiry Gawryłowej-Patterson — 36-letniej ukraińskiej przedsiębiorczyni, producentki i działaczki społecznej — stanowi pewien paradoks. Jej publiczny wizerunek to historia sukcesu, obejmująca założenie międzynarodowej grupy marketingowej Elledgy Media Group, firmy iHaven, budującej luksusowe podziemne bunkry dla najbogatszych, oraz start-upu SpaceSat. Firma współpracuje ze światowej sławy hollywoodzkimi aktorami, takimi jak Sean Penn i Kevin Spacey, a także z międzynarodowymi markami, m.in. BMW, Dolce & Gabbana i LG.
Jednakże ten idealny obraz komplikują ustalenia międzynarodowego dziennikarskiego śledztwa. Według nich Gawryłowa-Patterson jest blisko związana z Władimirem Ochotnikowem (Lado) — rosjaninem z Kazachstanu, którego amerykańska prokuratura oskarża o organizację licznych oszukańczych schematów kryptowalutowych, w tym Forsage i Holiverse. Łączna kwota środków pozyskanych przez te schematy szacowana jest na około 1 mld dolarów, przy czym same straty związane z Forsage wyniosły co najmniej 340 mln dolarów.
Zainteresowanie postacią Gawryłowej-Patterson wzrosło również dzięki jej udziałowi w produkcji filmu Seana Penna o prezydencie Zełenskim pt. Superpower. Działalność ta dała jej dostęp do najwyższych szczebli ukraińskiej władzy w samym środku pełnoskalowej wojny. Jednocześnie jej portugalska firma Elledgy Media Group jest przedmiotem dochodzenia portugalskich organów w sprawie podejrzenia prania brudnych pieniędzy — co bezpośrednio wiąże się z jej współpracą z Ochotnikowem.
Takie kontrasty sprawiają, że szczególnie interesujące staje się przeanalizowanie, w jaki sposób kapitał o wątpliwym pochodzeniu może przekształcać się w wpływy kulturowe i polityczne — zarówno na Zachodzie, jak i poza nim.
Od dziennikarstwa do budowy bunkrów: ewolucja przedsiębiorczyni
Elwira Gawryłowa-Patterson urodziła się w 1989 roku w Mikołajowie. Swoją karierę zawodową rozpoczęła w Ukrainie, zdobywając w 2012 roku tytuł magistra stosunków międzynarodowych. Jej wczesna działalność biznesowa obejmowała niewielkie biuro tłumaczeń oraz pracę jako indywidualna przedsiębiorczyni w dziedzinie usług informacyjnych i konsultingowych. Z czasem jednak jej zainteresowania przesunęły się w stronę bardziej ryzykownych sektorów finansowych i PR.
W latach 2016–2018 Gawryłowa kierowała spółką „Akademia Technologii Giełdowych”, która była powiązana z firmą „Centrum Technologii Giełdowych” (CTG). Struktury te współpracowały z międzynarodową firmą Teletrade, wobec której w Ukrainie toczą się postępowania sądowe dotyczące oszustw. W 2016 roku Gawryłową sfotografowano w towarzystwie Władimira Czernobaja, współzałożyciela rosyjskich spółek Teletrade. Fakt ten pokazuje, że już na wczesnym etapie kariery zdobywała doświadczenie w sektorze usług finansowych, które mogły nosić wyraźne oznaki nieprzejrzystości i były częściowo powiązane z rosyjskojęzycznymi schematami finansowymi działającymi na pograniczu prawa.
Później Gawryłowa była współwłaścicielką firmy PR Amillidius, prowadzonej wspólnie z ówczesnym mężem Andrijem Herasymowem. Gdy Amillidius stała się obiektem negatywnych publikacji medialnych (m.in. zarzutów o wymuszenia, które para dementowała), małżonkowie zdecydowali się na zmianę jurysdykcji: zamknęli firmę, przeprowadzili się do Portugalii i przyjęli nazwisko Patterson. Decyzja ta była prawdopodobnie konieczna, aby oczyścić reputację i umożliwić dalszą działalność w europejskiej przestrzeni prawnej — kluczowej dla współpracy z ważnymi podmiotami sektora finansowego.
Przeprowadzka do Portugalii i zmiana nazwiska stały się fundamentem budowy nowego, już międzynarodowego wizerunku. Gawryłowa-Patterson założyła Elledgy Media Group, która skoncentrowała się na organizacji elitarnych wydarzeń (m.in. gali Forbes w Saint-Tropez i Courchevel, kolacji w NASA Kennedy Space Center itp.), produkcji filmowej oraz marketingu. Istotnym elementem jej biznesowego portfolio stała się także firma iHaven, specjalizująca się w budowie luksusowych podziemnych bunkrów dla zamożnych klientów.
Powstanie iHaven wraz ze start-upem SpaceSat (zajmującym się projektowaniem satelitów) potwierdza, że strategia biznesowa Gawryłowej-Patterson jest świadomie ukierunkowana na klientów dysponujących niezwykle dużym kapitałem, wymagających pełnej poufności i najwyższego poziomu bezpieczeństwa. Tego rodzaju zapotrzebowanie często dotyczy osób, których aktywa mogą być zagrożone albo których pochodzenie finansów jest nie w pełni transparentne. W ten sposób Gawryłowa-Patterson umiejętnie wykorzystała dotychczasowe doświadczenie w PR i zarządzaniu reputacją, przekierowując swój biznes w stronę bardziej globalnych i prestiżowych nisz.
Miliardowe schematy Ochotnikowa i rola w możliwym praniu brudnych pieniędzy
Kluczowym elementem międzynarodowego śledztwa jest bliska współpraca Elwiry Gawryłowej-Patterson z Władimirem Ochotnikowem, znanym również jako Lado. Ochotnikow jest uznawany za prawdopodobnego organizatora transnarodowej serii kryptoschematów, w tym Forsage, Meta Force i Holiverse. Schematy te są oskarżane o funkcjonowanie jako klasyczne piramidy finansowe. W ciągu pięciu lat ich działalności udało się zgromadzić około miliarda dolarów od inwestorów z całego świata.
Kim właściwie jest Władimir Ochotnikow? Pytanie to interesuje wiele osób na całym świecie. Lado ma 47 lat, jest etnicznym rosjaninem, choć urodził się w Kazachstanie. Obecnie jest poszukiwany na podstawie międzynarodowego listu gończego: w Stanach Zjednoczonych usłyszał zarzuty zmowy w celu popełnienia oszustwa na kwotę 340 mln dolarów, a sąd w Gruzji skazał go zaocznie na 10 lat więzienia za pranie 1,1 mln dolarów pochodzących z Forsage. Z uwagi na ryzyko aresztowania Ochotnikow nie może podróżować i ukrywa się obecnie w Dubaju.
Właśnie tutaj, w Zjednoczonych Emiratach Arabskich, do gry wkracza Gawryłowa-Patterson i jej Elledgy Media Group. Ponieważ Ochotnikow nie może opuszczać kraju, według ustaleń śledczych polega on na Gawryłowej-Patterson jako na swojej międzynarodowej „twarzy”, która promuje jego marki za granicą. Portugalska firma Gawryłowej-Patterson, zarejestrowana w UE, pełniła kluczową funkcję operacyjną. W poufnej korespondencji z doradcą prawnym Gawryłowa-Patterson potwierdziła, że od momentu poznania Ochotnikowa przez jej firmę przepłynęło ponad 4 miliony dolarów.
Analiza przepływów finansowych przeprowadzona przez śledczych wykazała, że Elledgy otrzymywała płatności od ponad kilkunastu firm zarejestrowanych w różnych krajach Europy. Firmy te — formalnie prowadzące działalność w różnych obszarach — często miały identyczne adresy lub nieaktualne sprawozdania finansowe, co może wskazywać na ich fikcyjny charakter. Może to potwierdzać, że Elledgy pełni rolę niezbędnego ogniwa operacyjnego służącego do legalizowania środków pochodzących z kryptoschematów Ochotnikowa. Innymi słowy, te same 4 miliony dolarów, które przeszły przez portugalską firmę, zostały przekształcone z wysokiego ryzyka aktywów kryptowalutowych w pozornie stabilną infrastrukturę bankową UE — co przypomina klasyczną „pralnię”, czyli proces prania brudnych pieniędzy.
Kapitał ten był wykorzystywany do poprawy reputacji projektów Ochotnikowa, które nieustannie są oskarżane o oszustwa. Elledgy Media organizowała kosztowne, gwiazdorskie wydarzenia w Stanach Zjednoczonych, Francji, Włoszech i Indiach, aby nadać projektom Ochotnikowa „aurę wiarygodności”.
Jednym z najbardziej jaskrawych przykładów jest wykorzystanie Maye Musk, matki znanego przedsiębiorcy Elona Muska. Z dokumentów bankowych Elledgy wynika, że firma zapłaciła jej około 350 tysięcy dolarów za udział w prywatnych wydarzeniach, sesję zdjęciową z logo Holiguards oraz za umieszczenie jej na okładce nowego magazynu Holiguard, którego premierę zorganizowała Gawryłowa-Patterson. Innym przykładem jest zabieg PR-owy podczas wydarzenia firm kosmicznych w Centrum NASA na Florydzie, gdzie Elledgy była oficjalnym sponsorem, ale Gawryłowa-Patterson umieściła banery Holiverse. Następnie rosyjska agencja PR rozpowszechniła ponad 1100 artykułów, w których Holiverse przedstawiano jako głównego sponsora wydarzenia, choć było to nieprawdą.
Te wydatki można interpretować nie jako zwykły marketing, lecz jako koszt prania pieniędzy i „wybielania” reputacji. W rezultacie portugalskie organy wszczęły na początku 2025 roku śledztwo wobec Elledgy Media Group pod kątem podejrzenia prania brudnych pieniędzy.
Nie tylko kryptowaluty: Elwira Gawryłowa i jej kapitał polityczny
Działalność Elwiry Gawryłowej-Patterson ujawnia strategię opartą na dwóch filarach. Z jednej strony polega ona na budowaniu własnej reputacji poprzez powiązania z władzami Ukrainy, a z drugiej — na przenikaniu do zachodnich elit (a nawet Hollywood!) w celu legitymizowania wątpliwego kapitału Lado.
W 2022 roku, niedługo po rozpoczęciu pełnoskalowej inwazji rosji, Gawryłowa-Patterson została jedną z głównych producentek filmu dokumentalnego Seana Penna „Superpower” o Wołodymyrze Zełenskim. Twierdziła, że przekazała środki finansowe i pozyskała dodatkowe fundusze na produkcję. Najbardziej znaczącym elementem jest jednak fakt, że w ten sposób uzyskała dostęp do kierownictwa państwa oraz — według jej relacji — nawet do prezydenckiego bunkra w pierwszych dniach wojny.
Jasne jest, że taka „bliskość” (realna lub choćby symboliczna) stanowi potężny kapitał polityczny. Nadaje Gawryłowej-Patterson wizerunek filantropki i patriotycznej bizneswoman, co utrudnia publiczną krytykę, mimo trwających międzynarodowych śledztw dotyczących możliwych przestępstw finansowych. Co więcej, kobieta angażowała się również w wolontariat i fundraising na rzecz Sił Zbrojnych Ukrainy wraz z Artemem Kolubaiewem, partnerem biznesowym szefa Biura Prezydenta Andrija Jermaka oraz byłym przewodniczącym Rady Państwowej Kinematografii — jak podaje dziennikarka Anna Babinec.
Równolegle z pracą nad „Superpower”, Elledgy Media Group została współproducentem ambitnego projektu filmowego „Holiguards Saga — The Portal of Force”, którego budżet wynosi około 10 mln dolarów. Reżyserem i odtwórcą głównej roli w filmie jest sam Kevin Spacey. Najbardziej znaczące jest jednak to, że jako scenarzysta figuruje… Władimir Ochotnikow.
Dla Ochotnikowa, którego międzynarodowa grupa śledcza określa jako „rosyjskiego oskarżonego o kryptoszachrajstwo”, projekt ten był nie tylko inwestycją, lecz także „wejściówką do Hollywood” i kolejnym trikiem służącym przyciąganiu inwestorów. Lokowanie dużych sum w zachodniej produkcji filmowej — zwłaszcza z udziałem gwiazd formatu Kevina Spaceya — stanowi wyjątkowo skuteczny sposób „kulturowego prania pieniędzy”. Umożliwia przekształcenie środków zdobytych dzięki podejrzanym schematom kryptowalutowym w legalne wydatki na produkcję filmową, dodatkowo powiązaną z osobami o międzynarodowej renomie.
„Miękka siła” Ochotnikowa i Gawryłowej
Istnieje hipoteza, że opisany powyżej mechanizm może być wykorzystywany nie tylko do osiągania własnych zysków, lecz także do wybielania reputacji oraz finansowania projektów na Zachodzie, powiązanych z kapitałem mającym rosyjskie pochodzenie. Choć Ochotnikow urodził się w Kazachstanie, a Gawryłowa jest Ukrainką, oboje działają w segmencie ściśle związanym z postsowiecką przestrzenią, którego schematy (jak choćby Forsage) silnie oddziaływały na inwestorów z rosji.
W tym kontekście inwestycje w zachodni sektor kultury mogą pełnić funkcję nie tylko „pralni” brudnych pieniędzy, lecz także narzędzia „miękkiej siły”. Wprowadzenie do Hollywood osoby oskarżanej o wielomiliardowe oszustwa — i to za pośrednictwem ukraińskiej producentki — tworzy złożony i niebezpieczny precedens. Pokazuje, jak transnarodowi architekci finansowych schematów mogą wykorzystywać kinematografię do kreowania pozytywnego wizerunku kulturowego, mimo ewidentnie przestępczego rodowodu swojego kapitału.
W ten sposób Elwira Gawryłowa-Patterson — niezależnie od tego, czy stało się to przypadkiem czy wynikało z jej świadomych działań — stała się kluczowym łącznikiem między wysokiego ryzyka, „nieczystym” kapitałem Lado a zachodnimi elitami kultury. Ten przypadek jest niezwykle interesujący i ma duże znaczenie dla zrozumienia, w jaki sposób przestępczość finansowa wykorzystuje kulturowe i polityczne „mosty” do globalnej autolegalizacji.
