Ukraińscy emeryci żyją w czasach, gdy każda zmiana kursu dolara czy taryf na gaz odczuwalna jest silniej niż jakakolwiek reforma. Niestety, dla wielu z nich emerytura to nie tylko świadczenie, ale jedyne źródło utrzymania, które zapewnia im życie, a czasem wręcz przetrwanie. Dlatego wszelkie informacje o przeliczeniu, indeksacji czy nowych dopłatach zawsze budzą falę pytań i nadziei.
W tym materiale UA.NEWS wyjaśnia, co naprawdę zmieni się w wypłatach emerytur i jak wpłynie to na każdego, kto je otrzymuje w Ukrainie.
Czy w październiku 2025 r. nastąpi podwyżka świadczeń?
W październiku 2025 r. ukraińscy emeryci nie doczekają się kolejnej podwyżki. Szeroka indeksacja została przeprowadzona już wiosną: 1 marca rząd podniósł emerytury o 11,5%, a w kwietniu dokonano przeliczenia dla pracujących emerytów, uwzględniając dodatkowy staż pracy i zarobki. Kolejna indeksacja została zaplanowana na 1 marca 2026 r.
Mimo braku nowego podwyższenia państwo wprowadza inne zmiany. Obowiązuje już system obowiązkowej identyfikacji osób pobierających świadczenia socjalne, a emerytom określonych kategorii automatycznie przyznaje się dodatki z tytułu wieku.
Jak podaje Fundusz Emerytalny Ukrainy, dodatkowa jesienna waloryzacja nie zostanie przeprowadzona ze względu na ograniczone zasoby budżetu. Obecnie priorytetem pozostają wydatki obronne i społeczne. Jednocześnie Fundusz zapewnia stabilność systemu. Według jego prezesa Jewhena Kapinusa, 85% wszystkich wydatków socjalnych w kraju przechodzi właśnie przez Fundusz. Oznacza to, że mimo warunków wojennych, wypłaty emerytur w Ukrainie realizowane są terminowo i w pełnej wysokości.
Emerytury minimalne i maksymalne na październik
Wysokość emerytury każdego Ukraińca zależy od stażu ubezpieczeniowego, wysokości zarobków oraz ustalonych przez państwo minimalnych i maksymalnych limitów wypłat. Według danych Federacji Związków Zawodowych Ukrainy, w październiku minimalne emerytury wynoszą:
- 3 758 hrywien – dla emerytów od 65. roku życia z pełnym stażem pracy (30 lat dla kobiet, 35 dla mężczyzn), a także dla osób powyżej 80 lat z wymaganym stażem;
- 3 613 hrywien – dla niepracujących emerytów w wieku 70–79 lat z pełnym stażem;
- 3 323 hrywien – dla osób poniżej 70 lat oraz emerytów z I grupą niepełnosprawności;
- 3 038 hrywien – minimalna wypłata dla pozostałych niepracujących emerytów.
Dla pracujących emerytów najniższa emerytura wynosi 2 361 hrywien. Kwota ta odpowiada minimum socjalnemu dla osób niezdolnych do pracy.
Maksymalna emerytura w 2025 roku wynosi 23 610 hrywien. Jest to równowartość dziesięciokrotności minimum socjalnego. Takie świadczenia otrzymują m.in. byli urzędnicy państwowi, naukowcy, deputowani i przedstawiciele samorządu.
Jednocześnie emerytury sędziów oraz przedstawicieli formacji siłowych przekraczają ten próg i mogą sięgać ponad 100 000 hrywien miesięcznie. Najwyższa emerytura sędziowska to aż 390 000 hrywien.
Do końca 2025 roku wysokość minimalnych i maksymalnych emerytur pozostanie bez zmian. Podwyżka jest spodziewana w 2026 roku, gdy minimalna emerytura ma wzrosnąć do 2 595 hrywien, a maksymalna do 25 950 hrywien, zgodnie z nowym minimum socjalnym przewidzianym w projekcie budżetu państwa.
Dodatki wiekowe i dodatkowe świadczenia dla emerytów
Chociaż podstawowe kwoty emerytur w październiku nie uległy zmianie, emeryci nadal otrzymują wcześniej przewidziane dodatki i dopłaty. Od 2021 roku w Ukrainie obowiązuje program dodatków wiekowych, w ramach którego osoby starsze dostają comiesięczne dopłaty do emerytury po osiągnięciu określonego wieku. W 2025 roku ich wysokość wynosi:
- 300 hrywien – dla emerytów w wieku od 70 do 74 lat,
- 456 hrywien – dla osób w wieku 75–79 lat,
- 570 hrywien – dla emerytów w wieku 80 lat i starszych.
Takie dopłaty przysługują tylko tym emerytom, których podstawowa emerytura nie przekracza ustalonego progu – 10 340,35 hrywien miesięcznie. Dodatki są przyznawane automatycznie od miesiąca po ukończeniu odpowiedniego wieku. Na przykład, jeśli ktoś obchodził 70. urodziny we wrześniu, od października otrzymuje już dodatkowe 300 hrywien. Nie trzeba składać żadnych wniosków – Fundusz Emerytalny przyznaje świadczenie automatycznie, na podstawie danych o wieku emeryta.
Warto zaznaczyć, że w pierwszym miesiącu po ukończeniu 70, 75 lub 80 lat dopłata może nie zostać wypłacona w pełnej wysokości. Jej kwota jest wtedy ustalana proporcjonalnie do liczby dni, w których emeryt znajdował się już w nowej grupie wiekowej. W kolejnych miesiącach dodatek przysługuje w pełnej wysokości (odpowiednio 300, 456 lub 570 hrywien miesięcznie).
Osobno przewidziano pomoc dla samotnych osób starszych, które wymagają opieki. Jeśli emeryt ukończył 80 lat lub więcej, mieszka samotnie i zgodnie z opinią komisji lekarskiej potrzebuje stałej opieki ze strony innych osób, państwo wypłaca mu dodatkowe środki na opiekę. Aby otrzymać tę dopłatę, należy zwrócić się do centrum obsługi Funduszu Emerytalnego Ukrainy i dostarczyć wymagane dokumenty:
- opinię lekarską potwierdzającą konieczność opieki (jeśli została wcześniej wydana bezterminowo, pozostaje ważna),
- zaświadczenie o składzie rodziny,
- potwierdzenie braku zdolnych do pracy krewnych, którzy mogliby zapewnić opiekę.
Po złożeniu wniosku Fundusz Emerytalny przyzna miesięczną dopłatę na opiekę nad osobą starszą.
Ponadto niektóre kategorie emerytów mogą otrzymywać inne świadczenia pieniężne. Dotyczy to w szczególności najbardziej potrzebujących grup społecznych – samotnych seniorów, emerytów znajdujących się w trudnej sytuacji życiowej lub mieszkających na terenach objętych działaniami wojennymi. Według przewodniczącego Funduszu Jewhena Kapinusa, takim emerytom może zostać przyznana pomoc na utrzymanie, wsparcie w zakupie paliwa stałego albo inne dodatki socjalne ponad podstawową emeryturę.
Na przykład osoby w wieku emerytalnym, które zostały wewnętrznie przesiedlone, otrzymują comiesięczną pomoc finansową na pokrycie kosztów utrzymania. Mieszkańcom obszarów wiejskich może przysługiwać rekompensata na zakup paliwa stałego do ogrzewania. Osoby z niepełnosprawnościami lub inni emeryci w trudnej sytuacji materialnej niekiedy otrzymują specjalne świadczenia na leki lub leczenie.
Wszystkie takie wypłaty realizowane są automatycznie przez organy Funduszu Emerytalnego zgodnie z państwowymi programami pomocy i finansowane ze środków budżetu państwowego lub budżetów lokalnych.
Identyfikacja osób otrzymujących świadczenia socjalne: dlaczego jest potrzebna?
Od 1 lipca 2025 r. Fundusz Emerytalny Ukrainy przejął administrowanie 39 rodzajami państwowej pomocy społecznej i świadczeń, które wcześniej były przyznawane przez organy opieki społecznej. Dotyczy to m.in. pomocy dla rodzin z dziećmi, osób o niskich dochodach, osób z niepełnosprawnościami i innych kategorii. Jednocześnie wprowadzono nową zasadę: wszyscy beneficjenci świadczeń socjalnych muszą raz na pół roku przechodzić osobistą identyfikację w Funduszu Emerytalnym. Pierwszy etap zakończył się 1 października 2025 r. Tożsamość można było potwierdzić osobiście w centrum obsługi Funduszu, zdalnie przez wideokonferencję lub w koncie elektronicznym na portalu Funduszu, m.in. za pomocą aplikacji „Diia”. Ukraińcy przebywający za granicą mogą dokonać identyfikacji w placówkach konsularnych. Osoby, które nie przeszły weryfikacji do 1 października, tymczasowo utraciły wypłaty, ale po potwierdzeniu tożsamości są one wznawiane.
System ten ma na celu zapobieganie oszustwom – np. próbom pobierania pieniędzy po śmierci beneficjenta lub podczas jego długotrwałej nieobecności w kraju. Identyfikacja obejmuje wszystkie rodzaje pomocy przekazane pod zarząd Funduszu: świadczenia opiekuńcze, dla samotnych matek, przy urodzeniu dziecka, dla rodzin o niskich dochodach czy dla osób z niepełnosprawnościami od dzieciństwa.
Ponadto rząd wprowadza nowe usługi cyfrowe dla emerytów. Jesienią 2025 r. podjęto decyzję o uruchomieniu „Diia.Kartky” – karty bankowej, na którą będzie można otrzymywać emerytury, świadczenia socjalne, a także wypłaty od organizacji międzynarodowych. Ma ona zintegrować wszystkie państwowe wypłaty na jednym koncie i ułatwić ich otrzymywanie, szczególnie dla osób wewnętrznie przesiedlonych.
Przeliczanie emerytur: jak i kiedy można zmienić wysokość wypłat
Prawo ukraińskie daje emerytom możliwość indywidualnego przeliczenia swojej emerytury w określonych sytuacjach. Emeryt może zwrócić się do Funduszu Emerytalnego Ukrainy z wnioskiem o ponowne ustalenie wysokości świadczenia, jeśli pojawiły się nowe okoliczności wpływające na jego obliczenie. Według portalu prawnego „Jurysty.ua” istnieją co najmniej trzy podstawy do przeliczenia emerytury:
- Nowe dane o stażu lub zarobkach. Jeśli po przyznaniu emerytury okaże się, że emeryt ma dodatkowy staż ubezpieczeniowy lub dochody, które wcześniej nie zostały uwzględnione, może złożyć odpowiednie dokumenty do Funduszu. Przykładowo, osoba może odnaleźć potwierdzenie pracy w przedsiębiorstwie, o którym wcześniej brakowało danych, albo zaświadczenie o wyższym wynagrodzeniu na niektórych stanowiskach. Takie dokumenty, wpływające na wskaźnik stażu lub zarobków, stanowią uzasadnioną podstawę do podwyższenia emerytury.
- Nowe dodatki i dopłaty. Przeliczenie emerytury jest możliwe, gdy państwo wprowadza nowe dodatki lub dopłaty dla określonych kategorii emerytów, a dana osoba do nich należy. Dotyczy to m.in. wojskowych, uczestników działań wojennych, weteranów czy osób z tytułami honorowymi. Na przykład, jeśli wprowadzono nową dopłatę dla weteranów wojennych, mogą oni zwrócić się do Funduszu o jej przyznanie. Podobnie, jeśli emerytowi nadano tytuł honorowy, który uprawnia do dopłaty, Fundusz dokona przeliczenia po przedłożeniu dokumentów potwierdzających.
- Kontynuacja pracy po przejściu na emeryturę (dodatkowy staż). Wielu Ukraińców po uzyskaniu prawa do emerytury nadal pracuje. Za każde 24 miesiące oficjalnego zatrudnienia po przyznaniu emerytury mają oni prawo do jej przeliczenia. Jeśli w tym czasie zarobki były wyższe niż w poprzednim okresie, Fundusz uwzględni nowy staż i dochody, co może zwiększyć wysokość świadczenia. Wniosek o przeliczenie można składać raz na dwa lata. Wyjątek stanowi sytuacja, gdy emerytowi brakowało niewielkiego okresu do pełnego stażu – jeśli ten warunek został już spełniony, przeliczenie następuje od razu, bez czekania dwóch lat.
W przypadku niepracujących emerytów prawo przewiduje automatyczne przeliczenie emerytur w razie podwyższenia minimum socjalnego. Oznacza to, że gdy rząd zwiększa minimum socjalne dla osób niezdolnych do pracy (na jego podstawie wylicza się minimalną emeryturę), wypłaty są korygowane automatycznie. W latach 2023–2025 minimum socjalne pozostawało bez zmian – wynosiło 2093 hrywien dla osób zdolnych do pracy i 1769 hrywien dla osób niezdolnych do pracy – dlatego w tym roku nie było automatycznych podwyżek. Jednocześnie w projekcie budżetu na 2026 r. przewidziano jego zwiększenie, a więc emerytury wzrosną proporcjonalnie. W przypadku emerytów pracujących przeliczenie według nowego minimum następuje dopiero po odejściu z pracy.
Aby uzyskać przeliczenie, emeryt składa wniosek do Funduszu Emerytalnego Ukrainy i – w razie potrzeby – dołącza dokumenty potwierdzające. Nie trzeba podawać przyczyny, ponieważ specjaliści Funduszu sami sprawdzają wszystkie możliwe podstawy i wybierają najkorzystniejszy wariant. Przeliczenie obowiązuje od miesiąca następującego po złożeniu wniosku, dlatego nie warto zwlekać.
Indywidualne przeliczenia są swego rodzaju „rezerwą” podwyżek emerytur poza ogólną indeksacją. Na przykład, jeśli emeryt nadal pracuje i osiąga wyższe wynagrodzenie, może raz na dwa lata ubiegać się o podwyższenie świadczenia. Podobnie działa to w przypadku nowych dodatków państwowych – dla weteranów, ofiar nazistowskich prześladowań czy byłych posłów.
Dla emerytowanych wojskowych przygotowywane są zmiany. Projekt ustawy nr 1346, zarejestrowany w lipcu 2025 r., przewiduje uwzględnianie premii i nagród otrzymanych w czasie stanu wojennego przy obliczaniu emerytur. Jeśli zostanie przyjęty, wysokość wypłat dla wojskowych wzrośnie.
A skąd pochodzą środki na emerytury?
Stabilność wypłat emerytur bezpośrednio zależy od stanu budżetu Funduszu Emerytalnego Ukrainy. Na 2025 rok rząd zatwierdził bezdeficytowy budżet Funduszu, który opiewa na 1,025 bln hrywien dochodów i 1,021 bln hrywien wydatków. Oznacza to, że fundusz jest zrównoważony i posiada nawet niewielką nadwyżkę, co gwarantuje terminowe wypłaty wszystkich emerytur i świadczeń. W budżecie uwzględniono tegoroczną indeksację, dodatki, przeliczenia oraz nowe programy socjalne, które obecnie administruje Fundusz.
Głównym źródłem finansowania jest jednolita składka społeczna (ЄСВ), opłacana przez pracujących obywateli. W ciągu pierwszych ośmiu miesięcy 2025 roku fundusz uzyskał 407,7 mld hrywien własnych dochodów – o 71,3 mld więcej niż w ubiegłym roku. To dowód na stopniowe ożywienie gospodarki, wzrost wynagrodzeń i zwiększenie liczby oficjalnie zatrudnionych pracowników. Dodatkowo Fundusz otrzymuje 117,3 mld hrywien dotacji z budżetu państwa. Środki te przeznaczane są na emerytury specjalne, m.in. dla wojskowych i naukowców, a także na realizację programów socjalnych.
W projekcie budżetu na 2026 rok rząd planuje znacznie zwiększyć finansowanie systemu emerytalnego – do 1,027 bln hrywien, czyli o 123 mld więcej niż w 2025 roku. Pozwoli to przeprowadzić indeksację emerytur w marcu 2026 r. oraz uwzględnić wzrost liczby emerytów i poziomu inflacji. Na całą sferę społeczną przewidziano 467,1 mld hrywien – o 45 mld więcej niż obecnie.
Pomimo wyzwań związanych z wojną system emerytalny pozostaje stabilny i odpowiednio finansowany. Fundusz Emerytalny Ukrainy terminowo wypłaca środki, rząd planowo przeprowadza indeksacje, a nowe usługi czynią system bardziej przejrzystym i nowoczesnym.
Nadal jednak istnieje kontrowersyjna kwestia – emerytury sędziów, prokuratorów i niektórych kategorii urzędników, którzy co miesiąc otrzymują ponad 100 tys. hrywien. Na tym tle przeciętny ukraiński emeryt, dysponujący zaledwie kilkoma tysiącami hrywien, wypada szczególnie skromnie. Ta dysproporcja ponownie rodzi pytania o sprawiedliwość systemu emerytalnego i potrzebę jego głębszej reformy.
