Niedawno w Irlandii odbyły się wybory prezydenckie. Zwyciężyła w nich 68-letnia niezależna polityczka lewicowa Catherine Connolly, która została dziesiątym prezydentem republiki i dopiero trzecią kobietą w historii na tym stanowisku.
Wygrała z ogromną przewagą, zdobywając 63% głosów, podczas gdy jej prawicowa rywalka otrzymała tylko 29%. Jednak mimo zdecydowanego charakteru zwycięstwa wybory charakteryzowały się wyjątkowo niską frekwencją (46%) oraz bezprecedensową liczbą nieważnych kart do głosowania (13%), co odzwierciedla rozczarowanie Irlandczyków polityką jako taką.
Paradoks wyboru Connolly polega na tym, że jej ideologiczny socjalizm i głęboko zakorzeniony pacyfizm stoją w sprzeczności z intensyfikacją współpracy wojskowej w ramach UE oraz zjednoczonym wsparciem Ukrainy ze strony Zachodu. Zaraz po ogłoszeniu wyników polityczka oświadczyła, że chce być „głosem pokoju – głosem, który umacnia naszą politykę neutralności”.
Słowa te, choć zgodne z historyczną tradycją Irlandii, wywołały niepokój wśród opozycji i europejskich sojuszników, ponieważ taka retoryka grozi wzmocnieniem tendencji izolacjonistycznych właśnie w momencie, gdy Unia Europejska dąży do pogłębienia wspólnej obrony.
Co wiadomo o Catherine Connolly, jakie są jej poglądy polityczne i czego mogą oczekiwać Ukraina i Ukraińcy w Irlandii? Sprawę przeanalizował politolog UA.News, Mykyta Traczuk.
Od adwokatki do prezydentki: droga Connolly
Poglądy polityczne Catherine Connolly są głęboko zakorzenione w jej biografii i wieloletniej pracy adwokatki. Nowa prezydentka ma 68 lat, dorastała w zachodniej Irlandii, w mieście Galway, w wielodzietnej rodzinie. To doświadczenie ukształtowało jej zaangażowanie w walkę o równość społeczną. Ukończyła studia z zakresu psychologii klinicznej i prawa, po czym pracowała jako adwokatka, specjalizując się głównie w prawie rodzinnym.
Connolly rozpoczęła karierę polityczną w Partii Pracy, lecz w 2006 roku opuściła jej szeregi z powodu sporów dotyczących wyboru kandydatów i kontynuowała działalność jako niezależna polityczka. W latach 2004–2005 pełniła funkcję burmistrzyni Galway, a w 2016 roku została wybrana na posłankę, pełniąc ten urząd aż do wyboru na prezydentkę.
Connolly otwarcie określa się jako socjalistka i konsekwentna pacyfistka. Jej triumf w wyborach prezydenckich w 2025 roku był możliwy dzięki bezprecedensowej konsolidacji irlandzkiej lewicy. Po raz pierwszy pięć lewicowych partii połączyło siły, by poprzeć niezależną kandydatkę i pokonać obóz centroprawicowy.
Aby zrozumieć potencjalny wpływ Catherine Connolly na politykę Irlandii, w tym w odniesieniu do kwestii dotyczących Ukrainy, należy jasno określić zakres jej uprawnień konstytucyjnych. Stanowisko prezydenta w Irlandii ma charakter głównie ceremonialny. Prezydent jest głową państwa, symbolem narodu, ale nie jest szefem rządu. Nie posiada uprawnień wykonawczych w zakresie stanowienia prawa, uchwalania budżetu ani bezpośredniego kierowania polityką wewnętrzną i zagraniczną. Funkcje te pozostają wyłącznie w gestii rządu i premiera.
Jednocześnie prezydent Irlandii pełni funkcję naczelnego dowódcy sił zbrojnych. Ma także prawo mianować premiera, członków rządu i sędziów, zwoływać i rozwiązywać parlament, a także reprezentować państwo na arenie międzynarodowej.
Największy wpływ Connolly będzie miała na kształtowanie wizerunku Irlandii na arenie międzynarodowej. Oczekuje się, że nowa przywódczyni kraju będzie aktywnie promować radykalny pacyfizm państwa irlandzkiego. Jej momentami otwarcie antyzachodnia retoryka może jednak prowadzić do problemów i potencjalnych napięć między prezydentką a premierem.
Poglądy polityczne Catherine Connolly
Stanowisko Catherine Connolly w kwestii polityki zagranicznej opiera się na bezwzględnej obronie tradycyjnej neutralności Irlandii. Jest ona konsekwentną krytyczką wszelkich działań zmierzających do odejścia od tej polityki. Jej wybór wywołał już pewne zaniepokojenie w europejskich stolicach z powodu możliwego zwrotu Irlandii w stronę izolacjonizmu, co stoi w bezpośredniej sprzeczności z kursem Unii Europejskiej na wzmocnienie wspólnej obrony i pogłębienie współpracy wojskowej w odpowiedzi na rosyjską inwazję na Ukrainę.
Connolly regularnie krytykuje postępującą militaryzację UE, obserwowaną od czasu pełnoskalowej inwazji rosji. Zajmuje konsekwentnie sceptyczne stanowisko wobec struktur obronnych Zachodu. W szczególności nazwała kiedyś udział Irlandii w programie NATO „Partnerstwo na rzecz pokoju” parodią, dodając, że to raczej „partnerstwo na rzecz wojny”.
Connolly wyraża również konsekwentny sprzeciw wobec zwiększania wydatków na obronność. Irlandia historycznie przeznacza na ten cel najmniej spośród wszystkich państw członkowskich UE, a jej zdaniem wydatki wojskowe powinny ograniczać się jedynie do utrzymania lekko uzbrojonych sił pokojowych. W debatach parlamentarnych kategorycznie stwierdzała, że Irlandii nie jest potrzebna armia.
Connolly jest przekonana, że wzrost wydatków na zbrojenia i militaryzację będzie odbywał się kosztem finansowania systemu zabezpieczenia społecznego, czemu stanowczo się sprzeciwia.
Stanowisko Catherine Connolly wobec Ukrainy
Poglądy nowej prezydentki Irlandii na temat Ukrainy są dość kontrowersyjne. Z jednej strony Connolly potępiła rosyjską inwazję i podkreślała konieczność udzielenia Ukrainie pomocy humanitarnej oraz finansowej. Polityczka nie ma również nic przeciwko ukraińskim uchodźcom w swoim kraju.
Z drugiej strony, potępiając rosyjską agresję, Connolly równie stanowczo krytykuje Zachód. Oskarżała NATO o „podżeganie do wojny” jeszcze przed wybuchem pełnoskalowego konfliktu. Co więcej, jest konsekwentną i kategoryczną przeciwniczką wysyłania jakiejkolwiek broni do Ukrainy. Jej interpretacja neutralności wyklucza nie tylko przystąpienie Irlandii do NATO, ale także jakąkolwiek interwencję wojskową czy udział w przekazywaniu pomocy militarnej.
W wizji polityczki wojna w Ukrainie nie jest wyłącznie agresją jednego państwa przeciwko drugiemu, lecz częścią szerszego procesu rosnącej militaryzacji Zachodu, który uznaje za kluczowe źródło współczesnych kryzysów. Connolly stawia wojnę w Ukrainie na równi z innymi globalnymi punktami zapalnymi, takimi jak Jemen czy Palestyna.
Connolly jest szczególnie znana jako jedna z najbardziej zdecydowanych krytyczek Izraela: zdaniem prezydentki Tel Awiw dopuszcza się „ludobójstwa” w Strefie Gazy. W każdym razie takie porównania i uogólnienia z pewnością będą nieprzyjemne dla Kijowa — tym bardziej, że nowa przywódczyni wzywa wyłącznie do dyplomatycznego rozwiązania wojny.
„Wojna jest plamą na ludzkości. Musimy wykorzystać wszystkie nasze możliwości, aby doprowadzić do dyplomatycznego rozwiązania konfliktu w Ukrainie” — przekonuje polityczka.
Warto jednak zauważyć, że prezydentura Connolly niewiele zmieni w sytuacji Ukrainy. Irlandia nie jest kluczowym dostawcą broni, a decyzje o pomocy finansowej i humanitarnej podejmuje rząd. Jej głos i pozycja jako głowy państwa mogą jednak tworzyć niekorzystny dla ukraińskich władz klimat na arenie międzynarodowej.
Przyszłość Ukraińców w Irlandii
Według stanu na lato 2025 roku w Irlandii zarejestrowano ponad 80 tysięcy uchodźców z Ukrainy. Status prawny tych osób pozostanie niezmieniony do marca 2026 roku, po czym najprawdopodobniej zostanie ponownie przedłużony. Prezydent Irlandii nie ma konstytucyjnych uprawnień do uchylania, przedłużania ani zmiany decyzji dotyczących statusu migracyjnego, ponieważ należy to do kompetencji rządu oraz ogólnego prawodawstwa europejskiego.
Portal UA.News rozmawiał z 67-letnią Ludmiłą, która od kilku lat mieszka w irlandzkim Waterford wraz z córką i wnukiem. Według niej lokalna społeczność nie odczuwa poważnych obaw w związku z nową prezydentką.
„Kiedyś pracowałam w radzie miasta, więc śledzę politykę i się nią interesuję. Ale to raczej wyjątek. Tutaj nasi ludzie często nie zwracają większej uwagi na to, co dzieje się w lokalnej polityce. Moja córka, na przykład, w ogóle się tym nie interesuje... Nowa prezydentka mówiła, że opowiada się za kontynuacją pomocy dla ukraińskich uchodźców, żebyśmy mogli tu żyć. Potępiła rosję. Tak, wzywa do pokoju – ale czy to źle?... Nie sądzę, żeby podjęła jakieś drastyczne kroki wobec nas, a z tego, co rozumiem, to w ogóle nie należy do jej kompetencji. Krótko mówiąc, u nas wszystko spokojnie” – powiedziała Ludmiła w rozmowie z UA.News.
Tym samym status ukraińskich uchodźców w Irlandii najprawdopodobniej pozostanie stabilny i niezależny od ideologicznych poglądów nowej prezydentki. Ponadto Connolly wielokrotnie podkreślała, że opowiada się za wszechstronną pomocą dla osób, które uciekły do Irlandii z powodu wojny w swoim kraju.
Podsumowując, zwycięstwo Catherine Connolly w wyborach prezydenckich w Irlandii jest interesującym, nieco nieoczekiwanym i wielowymiarowym wydarzeniem. To przede wszystkim zwycięstwo lewicowych poglądów i wyraz sprzeciwu obywateli wobec establishmentu, co odzwierciedla głębokie zmęczenie społeczeństwa rządzącymi partiami oraz potwierdza przywiązanie Irlandczyków do tradycyjnej neutralności, mimo radykalnych zmian geopolitycznych w Europie.
Dla Ukrainy i jej uchodźców w Irlandii prezydentura Connolly będzie miała pośredni, głównie symboliczny wpływ. Polityka Irlandii w zakresie pomocy finansowej i humanitarnej dla Ukrainy pozostanie niezmieniona, ponieważ decyzje te należą do kompetencji rządu. Status ukraińskich uchodźców również pozostanie stabilny, gdyż gwarantują go dyrektywy Unii Europejskiej.
Kluczowym skutkiem wyboru Connolly będzie jednak ideologiczny konflikt, który najprawdopodobniej pojawi się między prezydentką a władzą wykonawczą. Głos Connolly będzie aktywnie wykorzystywany na arenie międzynarodowej do promowania jej antymilitarystycznej, pacyfistycznej narracji, co może budzić niepokój w Kijowie ze względu na jej apele o kompromis z rosją, kategoryczny sprzeciw wobec pomocy wojskowej i krytykę NATO.
Czytaj również:
Skrajnie prawicowa motocyklistka na czele Japonii: co wiadomo o Sanae Takaichi
