Zełenski bezprawnie odsunął od stanowiska przewodniczącego i sędziego KSU Oleksandra Tupyckiego

5 maja 2025 roku Sąd Najwyższy Ukrainy wydał decyzję, która może okazać się kluczowa dla całego systemu prawnego kraju.

Izba Kasacyjna Sądu Administracyjnego w składzie Sądu Najwyższego uznała za bezprawny i uchyliła dekret Prezydenta nr 79/2021 z dnia 26 lutego 2021 roku, którym odwołano Przewodniczącego i sędziego Trybunału Konstytucyjnego Ukrainy Ołeksandra Tupyckiego.

Ta decyzja stanowi kolejne potwierdzenie, że Prezydent Ukrainy nie posiada konstytucyjnych uprawnień do odsuwania sędziów TK od pełnienia obowiązków.

Dekret nr 79/2021 nie był pierwszym tego rodzaju aktem, który spotkał się z krytyką i został uchylony przez sądy. Wcześniej Wielka Izba Sądu Najwyższego unieważniła już dekrety Prezydenta nr 607/2020 oraz nr 124/2021, uznając je za ostatecznie bezprawne.

Wszystkie te dokumenty dotyczyły prób prezydenta wpłynięcia na skład Trybunału Konstytucyjnego, co – zdaniem sędziów – stoi w sprzeczności z Konstytucją Ukrainy.

Sąd podkreślił, że Konstytucja oraz odpowiednia ustawa wyraźnie określają podstawy i tryb odwoływania sędziów TK. Prezydent nie posiada żadnych dodatkowych uprawnień do ich odsuwania ani unieważniania ich nominacji.

Sędziowie Trybunału Konstytucyjnego korzystają ze szczególnego statusu i gwarancji niezależności, a jakiekolwiek działania dotyczące ich odsunięcia lub odwołania są możliwe wyłącznie w przypadkach przewidzianych w Konstytucji – na przykład w przypadku popełnienia przestępstwa lub przewinienia dyscyplinarnego.

Żadna motywacja polityczna ani chęć wpływu na decyzje TK nie może stanowić podstawy takich działań.

Ołeksandr Leszczenko, partner zarządzający kancelarii „Leshchenko & Partners”, podkreślił: „Ta decyzja potwierdza szczególny status sędziów Trybunału Konstytucyjnego Ukrainy i gwarancje ich niezależności od organów mianujących. Takie dekrety prezydenckie są bezprawne, sprzeczne z Konstytucją i ustawą oraz podważają zasadę pewności prawa.”

Przypomnijmy, że 27 stycznia wygasły 9-letnie kadencje trzech sędziów TK — Wiktora Krywenki, Wołodymyra Mojsyka i Wiktora Kolisnyka. Po ich odejściu w Trybunale pozostało tylko 11 sędziów, podczas gdy pełny skład powinien liczyć 18.

Wcześniej informowano również, że najbogatszą emerytką w Ukrainie została była sędzia TK Natalia Szaptala, która co miesiąc otrzymuje z Funduszu Emerytalnego 390 184 hrywien.