The Times: brytyjskie firmy pomagały rosji w budowie arktycznych okrętów podwodnych

Brytyjskie firmy przez prawie dziesięć lat nieświadomie wspierały rozwój rosyjskich arktycznych okrętów podwodnych za pośrednictwem sieci powiązanej z rosyjskim wywiadem – wynika z dochodzenia dziennika The Times, przeprowadzonego wspólnie z międzynarodowym konsorcjum dziennikarzy śledczych ICIJ oraz 11 innymi redakcjami.

Z opublikowanych dokumentów wynika, że sieć ta omijała sankcje i przepisy kontroli eksportu, kupując wrażliwe technologie i statki badawcze w Europie, Stanach Zjednoczonych, Kanadzie i Japonii – na łączną kwotę ponad 50 milionów euro w latach 2014–2024.

Firmy z Wielkiej Brytanii miały dostarczać zaawansowane komponenty technologiczne – czujniki i zdalnie sterowane urządzenia – o wartości ponad 1 miliona funtów szterlingów. Sprzęt ten wykorzystano do stworzenia rosyjskiego systemu wczesnego wykrywania okrętów podwodnych NATO w Arktyce.

W centrum tej sieci znajdowała się cypryjska firma Mostrello Commercial Ltd, objęta w 2024 roku sankcjami Departamentu Skarbu USA za wspieranie rosyjskiego kompleksu wojskowo-przemysłowego. Jej właściciel, rosyjsko-kirgijski biznesmen Aleksandr Szniakin, został skazany przez niemiecki sąd na cztery lata i dziesięć miesięcy więzienia za nielegalny eksport wrażliwych technologii do rosji.

Według niemieckiej prokuratury, firma była przykrywką dla rosyjskiej sieci zakupowej, która zaopatrywała projekt podwodnego rozpoznania „Harmonia” — system mikrofonów, sonarów i linii kablowych służących do monitorowania aktywności NATO w Arktyce.

Ujawnienie tych informacji wywołało apel do brytyjskiego Ministerstwa Biznesu i Handlu o zaostrzenie kontroli nad przestrzeganiem sankcji. Przewodnicząca komisji spraw zagranicznych Emily Thornberry podkreśliła: „Reżim sankcji jest tak skuteczny, jak skuteczne jest jego egzekwowanie. Nie możemy wahać się przed zdecydowanymi działaniami, jeśli chcemy, aby przepisy rzeczywiście działały”.

Tymczasem na Morzu Bałtyckim okręty i samoloty marynarki wojennej Szwecji wykryły i eskortują rosyjską łódź podwodną typu Kilo, sklasyfikowaną przez NATO.