Otoczenie Łukaszenki dostarcza chemikalia do produkcji granatów dla armii rosji

Białoruska firma powiązana z trzema dużymi biznesmenami, których władze USA nazywały „portfelami” Alaksandra Łukaszenki, dostarczała do rosji objęty sankcjami rozpuszczalnik NMP, który można wykorzystywać zarówno do celów cywilnych, jak i wojskowych. Jest on potrzebny przy produkcji amunicji z gazem łzawiącym, której armia fr używa przeciwko Siłom Zbrojnym Ukrainy.

Poinformował o tym „Białoruski Ośrodek Śledczy”.

W 2024 roku w porcie w Barcelonie zabezpieczono 13 ton rozpuszczalnika N-metylo-2-pirolidonu (NMP), który stosuje się przy produkcji agrochemikaliów, farb, klejów, uszczelniaczy, produktów farmaceutycznych i w innych branżach.

NMP stosuje się także w przemyśle wojskowym — do akumulatorów dużej pojemności lub kevlaru, wytrzymałego włókna syntetycznego, z którego wytwarza się kamizelki kuloodporne i hełmy. Ponadto NMP można wykorzystać do otrzymania trujących substancji do granatów K-51 i RG-ВО, oświadczył „Białoruskiemu Ośrodkowi Śledczemu” kierownik Katedry Chemii Organicznej Lwowskiego Uniwersytetu Narodowego Mykoła Obuszak.

W maju 2025 roku Sztab Generalny Sił Zbrojnych Ukrainy poinformował, że armia rosyjska stosuje w wojnie z Ukrainą granaty K-51 i RG-VO oraz inne pociski z „niebezpiecznymi substancjami chemicznymi”. Granaty zawierają gaz łzawiący — taki, jak używany do rozpędzania tłumów podczas zamieszek ulicznych. „Napełnienie”, które powoduje łzawienie, formalnie nie jest uważane za broń chemiczną, ale Konwencja o zakazie broni chemicznej zabrania stosowania go przeciwko żołnierzom na polu bitwy.

„Ogółem od 15 lutego 2023 roku do 29 maja 2025 roku zarejestrowano 9167 przypadków użycia niebezpiecznych substancji chemicznych przez rosjan” — wskazywał Sztab Generalny Sił Zbrojnych Ukrainy.

Policja Hiszpanii zatrzymała w sprawie dostaw objętego sankcjami chemikatu dziewięć osób. Troje z nich — członkowie jednej rodziny z rosji: Maria Olijnikowa oraz jej dzieci Wiaczesław i Iryna. Posiadają oni restauracje w Barcelonie, Moskwie i Petersburgu. Hiszpańska policja, według źródła „Białoruskiego Centrum Śledczego”, uważa, że Maria Olijnikowa uczestniczyła w dostawach NMP do rosji z pominięciem sankcji Unii Europejskiej (UE już w 2022 roku zakazała importu tej substancji do rosji ze swojego terytorium).

Maria Olijnikowa jest współwłaścicielką hiszpańskiej firmy Catrosa Productos Quimicos; należy do niej także firma Complexe Sancu w Hiszpanii oraz udział w rosyjskim LLC „Katrosa Reaktiv”.

Według danych rosyjskiej służby celnej, w 2023 roku „Katrosa Reaktiv” kupiła 16 ton NMP, a w 2024 roku — kolejne 21 ton substancji chemicznej pod tym samym kodem towarowym, lecz bez wskazania konkretnej nazwy. Dostawcami były Complexe Sancu oraz białoruska firma „Vlate Logistic”. Ta ostatnia działała przez firmy‑słupy w Kirgistanie i Armenii, ale de facto wysyłała towar do rosji, ocenia „Białoruskie Centrum Śledcze”.

Zgodnie z danymi operacji bankowych, „Katrosa Reaktiv” sprzedawała otrzymany NMP rosyjskim producentom leków — „Farmfirmie «Soteks»” oraz Moskiewskiemu Zakładowi Endokrynologicznemu (ile substancji kupili, nie wiadomo). Wśród klientów „Katrosy Reaktiv” znajdują się także przedsiębiorstwa z sektora obronnego, w tym NII akustyki stosowanej w Dubnie oraz GosNIIoGT, w którym opracowano toksyczną substancję „Nowiczok”.

Według „Białoruskiego Centrum Śledczego”, „Vlate Logistic” wielokrotnie reeksportowała do rosji objęte sankcjami europejskie towary, w tym holenderskie kwiaty, niemieckie piwo, skrobie do mieszanek budowlanych z Austrii, a także ładowarki i ciężarówki z Francji, Szwecji i Holandii.

„Łącznie w latach 2023–2024, według naszych obliczeń, przez ‘Vlate Logistic’ na zlecenie firm armeńskich, kirgiskich i kazachskich do rosji dostarczono towarów objętych zakazem o wartości ponad 15 milionów dolarów” — czytamy w śledztwie.

Wcześniej Służba Bezpieczeństwa Ukrainy wykryła przedsiębiorstwa w obwodach: charkowskim, czerniowieckim i odeskim, które z pominięciem międzynarodowych sankcji dostarczały rosjanom mikroukłady i płytki elektroniczne do produkcji rakiet i dronów.

Policja Narodowa Ukrainy wspólnie ze Służbą Bezpieczeństwa Ukrainy rozbiła grupę handlarzy bronią. Nielegalnie sprzedawali broń i materiały wybuchowe środowisku przestępczemu.

Wcześniej w Dnieprze organy ścigania zatrzymały gang, który handlował bronią. Za „towar” handlarze żądali od 5 tysięcy do 120 tysięcy hrywien.