Kolejny burzliwy rok — 2025 — zbliża się ku końcowi. Był on niezwykle intensywny i obfitował w wydarzenia, które radykalnie zmieniały globalną mapę polityczną oraz układ sił. Nie sposób jednak opisać wszystkich przypadków, ponieważ zajęłoby to zbyt dużo czasu.
Mimo to redakcja UA.News wybrała TOP 8 najważniejszych wydarzeń, zarówno dla świata jako całości, jak i dla Ukrainy w szczególności, porządkując je chronologicznie oraz zgodnie z ogólną logiką zachodzących procesów.
Czym więc zapamiętamy rok 2025 pod względem politycznym? Szczegóły — w naszym materiale.
Inauguracja Donalda Trumpa (20 stycznia 2025 r.)
Ta data stała się punktem wyjścia dla większości kluczowych zmian w światowej polityce. Druga inauguracja Donalda Trumpa potwierdziła powrót do jego radykalnego kursu „Ameryka przede wszystkim”. W swoim inauguracyjnym przemówieniu nowy-stary prezydent jasno dał do zrozumienia, że jego priorytetami będą sprawy wewnętrzne oraz polityka zagraniczna korzystna dla Stanów Zjednoczonych, a nie wspieranie instytucji międzynarodowych i sojuszniczych.
Już w pierwszych godzinach po ceremonii zaczęły pojawiać się sygnały zapowiadające gwałtowne zmiany w polityce zagranicznej, zwłaszcza w odniesieniu do NATO oraz wsparcia dla Ukrainy. Wydarzenie to stworzyło atmosferę niepewności, w której zarówno sojusznicy, jak i przeciwnicy zaczęli przygotowywać się na nową, bardziej twardą i pragmatyczną politykę Waszyngtonu. Jak się później okazało — mieli całkowitą rację: Trump zmienił wszystko.
Rozpoczęcie realnych negocjacji pokojowych w sprawie Ukrainy (zima 2025 r. – do dziś)
Pod łącznym naciskiem okoliczności — radykalnej zmiany polityki Stanów Zjednoczonych, aktywności dyplomatycznej Donalda Trumpa, stopniowego wyczerpywania się zasobów oraz innych czynników — niemal natychmiast po inauguracji nowego prezydenta USA rozpoczął się wielopoziomowy i niezwykle trudny proces negocjacyjny dotyczący pokoju w Ukrainie. Jego aktywna faza trwa do dziś, jednak jak dotąd nie przyniosła oczekiwanych rezultatów.
To właśnie od tego momentu tor dyplomatyczny nabrał charakteru instytucjonalnego. Strony przestały ograniczać się do wymiany retorycznych oświadczeń o niemożliwości dialogu i, pod presją Stanów Zjednoczonych, co najmniej rozpoczęły rozmowy na temat skomplikowanych i konkretnych parametrów technicznych ewentualnego zawieszenia broni, kwestii humanitarnych, elementów potencjalnego porozumienia pokojowego, statusu terytoriów okupowanych oraz powojennej geopolitycznej przyszłości Ukrainy itd.
Kryzys polityczny w Niemczech, rozpad koalicji „Sygnalizacja świetlna” i przedterminowe wybory (23 lutego 2025 r.)
Długotrwałe wewnętrzne spory w niemieckiej koalicji rządzącej dotyczące budżetu, pomocy dla Ukrainy oraz polityki energetycznej osiągnęły punkt bez powrotu jesienią 2024 roku. Wolna Partia Demokratyczna (FDP), która od dłuższego czasu blokowała decyzje parlamentarne, wystąpiła z rządu, pozbawiając kanclerza Olafa Scholza większości w Bundestagu.
Kryzys w sercu Europy sparaliżował niemieckie przywództwo w Unii Europejskiej na kilka kluczowych miesięcy, opóźniając podejmowanie najważniejszych decyzji dotyczących finansowania Ukrainy oraz sankcji wobec federacji rosyjskiej. Ostatecznie 23 lutego 2025 roku odbyły się przedterminowe wybory, w wyniku których nowym kanclerzem Niemiec został Friedrich Merz.
Kłótnia w Białym Domu między Zełenskim a Trumpem (28 lutego 2025 r.)
Pierwsze oficjalne spotkanie prezydenta Ukrainy z nowym przywódcą Stanów Zjednoczonych po jego inauguracji, które odbyło się na zaproszenie tego ostatniego, zakończyło się prawdziwą katastrofą dyplomatyczną. Trump, realizując swoją twardą linię dążenia do jak najszybszego pokoju, przedstawił daleko idące żądania dotyczące ustępstw w negocjacjach z rosją, bezpośrednio uzależniając je od przyszłej pomocy wojskowej i finansowej. Wcześniej amerykański przywódca ostro krytykował Zełenskiego, nazywając go m.in. „dyktatorem bez wyborów”.
Publiczne rozmowy w Białym Domu niemal natychmiast wymknęły się spod kontroli. Ostatecznie doprowadziły do głośnej sprzeczki prowadzonej na podniesionych tonach. Trump oraz jego wiceprezydent J.D. Vance przekonywali Zełenskiego, że „nie ma żadnych kart w ręku” i że jego krajowi grozi zniszczenie, a także twierdzili, że jest on „niewdzięczny” i „trudno się z nim współpracuje”. Ukraiński przywódca z kolei wielokrotnie przerywał rozmówcom oraz ironicznie zauważał, że podobne argumenty słyszał już wcześniej od władimira putina.
Ostatecznie spotkanie zakończyło się przedwcześnie, podpisanie umowy dotyczącej zasobów oraz wspólna konferencja prasowa zostały odwołane, a wkrótce potem Donald Trump całkowicie zamroził wsparcie dla Kijowa.
„Pełnoskalowa wojna handlowa” USA z całym światem (marzec–kwiecień 2025 r.)
W marcu administracja Donalda Trumpa oficjalnie ogłosiła wprowadzenie nowych, szeroko zakrojonych ceł na szeroką gamę towarów pochodzących z Unii Europejskiej, Chin, Korei Południowej, Japonii oraz dziesiątek innych krajów. Krok ten uzasadniano koniecznością ochrony amerykańskich interesów oraz miejsc pracy. Światowe rynki zareagowały gwałtownym wzrostem niestabilności. Wojna handlowa bardzo szybko przerodziła się w konflikt polityczny, osłabiając więzi transatlantyckie w krytycznym momencie oraz zmuszając Europę do poszukiwania nowych partnerów i podejmowania trudnych decyzji wewnętrznych w celu zapewnienia odporności gospodarczej.
Z czasem jednak stało się jasne, że cła były często wykorzystywane jako narzędzie polityczne nacisku i przymusu. Po negocjacjach z poszczególnymi przywódcami, którzy decydowali się na ustępstwa wobec Trumpa, amerykański prezydent odkładał wprowadzenie ceł lub całkowicie je znosił wobec konkretnych państw.
Eskalacja, deeskalacja i nowe konflikty w Azji (kwiecień–grudzień 2025 r.)
W kwietniu kolejny wybuch wieloletniego konfliktu pomiędzy Indiami a Pakistanem w Kaszmirze doprowadził do starć granicznych, wymiany nalotów lotniczych i ostatecznie postawił oba państwa na krawędzi pełnoskalowej wojny. Kilka miesięcy później, w lipcu, zaostrzyły się również starcia graniczne pomiędzy Tajlandią a Kambodżą — krajami, które także mają długą historię sporów oraz wzajemnej wrogości.
Tym razem jednak, w przeciwieństwie do wcześniejszych epizodów, mechanizmy zapobiegania konfliktom na pełną skalę zadziałały prawidłowo. Pod presją społeczności międzynarodowej, w tym przy aktywnym pośrednictwie Donalda Trumpa, oraz z powodu niechęci stron do wciągnięcia się w wielką wojnę, eskalację udało się szybko wygasić. Ten cykl „nagrzewania się i ochładzania” po raz kolejny pokazał, że Azja pozostaje regionem wysoce niestabilnym, obarczonym dużym ryzykiem wybuchu konfliktów o globalnych konsekwencjach.
Eskalacja na Bliskim Wschodzie i zakończenie aktywnej fazy wojny w Strefie Gazy (czerwiec–październik 2025 r.)
Konflikt zbrojny pomiędzy Izraelem a Hamasem, którego aktywna faza trwała od października 2023 roku, w czerwcu 2025 roku wszedł na nowy poziom w związku z bezpośrednim zaangażowaniem Iranu oraz proirańskiego Hezbollahu w Libanie. Masowe wymiany uderzeń rakietowych stworzyły realne zagrożenie wybuchem szerokiej wojny regionalnej. Po kilku tygodniach intensywnych walk, dzięki mediacji Stanów Zjednoczonych, Kataru i Egiptu, udało się jednak osiągnąć kruche, lecz obowiązujące zawieszenie broni pomiędzy Tel Awiwem, Teheranem i Bejrutem.
10 października zakończyła się również aktywna faza lądowych walk w Strefie Gazy. Donald Trump oraz jego zespół brali w tym procesie bezpośredni udział i natychmiast zapisali to wydarzenie na swoje konto polityczne. Choć prawdziwy pokój w regionie wciąż nie został osiągnięty, sytuacja ta przypomina raczej czasowe zawieszenie broni niż trwałe porozumienie. Mimo to wydarzenia te pozwoliły stronom konfliktu przynajmniej „złapać oddech”, a społeczności międzynarodowej, odetchnąć z ulgą i przyjąć z zadowoleniem choćby tymczasową deeskalację na historycznie wyjątkowo niestabilnym Bliskim Wschodzie.
Spotkanie Trumpa i putina na Alasce (15 sierpnia 2025 r.)
Pierwsza zagraniczna wizyta władimira putina w państwie zachodnim od początku wojny stała się triumfem rosyjskiego dyktatora. Co więcej, przyleciał on nie gdzie indziej, jak do Stanów Zjednoczonych, gdzie powitano go nie tyle jak prezydenta rosji, ile niczym arabskiego szejka — z czerwonymi dywanami i pokazem lotniczym. Spotkanie to stało się zarówno symbolicznym, jak i faktycznym zburzeniem całej strategii politycznej izolacji przywódcy federacji rosyjskiej.
Choć strony nie podpisały żadnych oficjalnych porozumień, sam fakt zorganizowania takiego spotkania w kontekście trwających walk w Ukrainie, sankcji oraz ogólnej reputacji putina miał ogromne znaczenie symboliczne. Sygnalizowało to powrót rosji do światowej polityki i stało się jednym z czynników, które skłoniły strony do bardziej realnych i merytorycznych, choć wymuszonych, negocjacji.
W rzeczywistości powyższa lista wydarzeń jest daleka od kompletności. Wśród innych istotnych zjawisk można wymienić masowe uznanie państwowości Palestyny, globalny bojkot Izraela, narastającą tendencję „prawicowego zwrotu” w Europie, porozumienie między Armenią a Azerbejdżanem, zakończenie wieloletniej wojny w Etiopii, rekordowy wzrost cen złota oraz nasilający się protekcjonizm ze strony wielkich mocarstw, przedłużający się kryzys polityczny i migracyjny w Unii Europejskiej, a także wiele innych procesów.
Podsumowując, rok 2025 okazał się okresem trudnej adaptacji do nowej rzeczywistości międzynarodowej, w której duże państwa coraz bardziej zdecydowanie dążą do rozwiązywania kwestii bezpieczeństwa w wąskich formatach, często z pominięciem interesów słabszych krajów oraz instytucji międzynarodowych. Dla Ukrainy kluczowym wnioskiem i jednocześnie sukcesem mijającego roku pozostaje przetrwanie oraz zachowanie państwowości, mimo że ogólna sytuacja (frontowa, polityczna, geopolityczna oraz społeczno-gospodarcza) dla Kijowa gwałtownie się pogarsza i wymaga natychmiastowych, zdecydowanych działań.
